مقاومت و مسائل تاریخی حلقه مفقوده در کتاب‌های کودک و نوجوان

به گزارش کودک پرس ، ابراهیم حسن بیگی یکی از نویسندگان توانای کشور ماست. او تا کنون آثار بسیاری را روانه بازار نشر کرده است. رمان «قدیس» یکی از آثار اوست که به مسأله حکومت داری حضرت علی(علیه‌السلام) می پردازد و روایت جذاب آن باعث شد که در عید غدیرِ اخیر بیش از پیش مورد توجه قرار بگیرد. به لحاظ دینی هم این کتاب اثری پذیرفتنی است. «مرد سوم» هم از دیگر کتاب های حسن بیگی است. داستان این کتاب روایت فردی به نام «شوان» است که با پدرش دچار اختلاف می شود و به نیروهای کرد می پیوندد؛ از این نظر موضوع داستان، دست نخورده و بکر است. گفتگوی ما را با این نویسنده توانمند در ادامه می خوانید.

جناب حسن بیگی! انتشار رمان «یک روایت ساده از چند ماجرای پیچیده» در چه مرحله ای قرار دارد؟

پیشتر خبری مبنی بر انتشار این رمان در آینده نزدیک منتشر شده بود. کار انتشار این رمان در حال انجام است و در زمان مناسب منتشر و رونمایی می شود.

در میان کتاب های کودک، جای مسائل تاریخی به شدت خالی است. بچه های نسل جدید ما به طور مثال چیزی از سلسله قاجاریه نمی دانند؛ در حالی که رجوع به تاریخ قاجاریه یکی از پیش زمینه های نهادینه سازی مساله مقاومت است. چه باید کرد؟

من سخن شما را قبول دارم و معتقدم کتاب هایی که در حوزه تاریخ برای کودکان و نوجوانان نوشته می شود، آنقدر زیاد نیستند که بتوانند به همه مسائل مهم تاریخی و به ویژه تاریخ معاصر بپردازند. بازآفرینی های تاریخی که نویسندگان انجام می دهند نیز چندان زیاد نیست. به خاطر دارم که در دوره ای در دهه هفتاد، توجه به این دست مسائل در میان نویسندگان و نهادهای ذیربط زیاد بود.

آغاز پس رفت از اواخر دهه هشتاد

در آن دوران نوشتن داستان های مبتنی بر تاریخ به نویسندگان سفارش داده میشد. رصدهای من نشان می دهد که از اواخر دهه هشتاد تا کنون، به این دست مسائل به طور جدی پرداخته نمی شود. اخیرا کارهای پراکنده ای انجام شده است اما پروژه هایی که پیشتر در این حوزه به انجام می رسید مورد توجه قرار نمی گیرند. این امر سبب می شود که بچه های ما اطلاعات تاریخی کمی داشته باشند و نسبت به تاریخ کشورشان بی اطلاع باشند.

به طور خاص احساس می کنم بسیاری از کودکان با عقبه های تئوریک مساله مقاومت بیگانه اند؛ و متأسفانه کتاب های کودکان نیز به این موضوع نپرداخته اند. با این گزاره موافقید؟

صددرصد همینطور است و من با شما موافقم. حتی در مورد دفاع مقدس نیز این مسأله وجود دارد. انقلاب اسلامی هم نوعی از «مقاومت» بود. شما می بینید که پرداختن به موضوع دفاع مقدس و انقلاب اسلامی بسیار کمرنگ شده است. در دوره هایی مسائل مربوط به دفاع مقدس در کتاب های کودک مورد توجه قرار می گرفت و اکنون این اقدامات در این حوزه به شدت کم شده است.

نگاه صرفا سیاسی به مفهوم مقاومت نادرست است

مفهوم «مقاومت» البته از دفاع مقدس و انقلاب وسیع تر است و به نظر من پرداختن به آن بسیار ضروری است. مفهوم مقاومت را نباید از منظر سیاسی موردنظر قرار داد بلکه حتی مقاومت در برابر سختی های زندگی نیز در ذیل مفهوم کلی مقاومت تعریف می شود. مفهوم مقاومت در سبک زندگی ما بسیار تأثیرگذار است اما این مفهوم از جمله مفهوم هایی است که مغفول مانده است.

چرا نویسندگان به این مفاهیم و مفاهیمِ مشابه نمی پردازند؟

به دلیل این که تنوع موضوعات بسیار بالاست. از طرفی نویسندگان به دلیل این که خروجی مطلوبی دریافت نمی کنند، نسبت به گذشته بسیار کم کار شده اند. اگر نویسندگان پیشتر کتابی را می نوشتند و مطمئن بودند که 2 هزار نسخه از آن به انتشار می رسد و یکسال بعد هم دوباره تجدیدچاپ می شود، اکنون نویسندگان مطمئن نیستند که 500 نسخه از اثرشان منتشر شود. سرانه مطالعه هم در کشور ما پایین است.

فعالیت حرفه ای برای نویسندگان بازخورد مالی ندارد

نویسندگان به این دلایل کم کار شده اند. کمتر نویسنده ای حاضر است به صورت حرفه ای کار انجام دهد چراکه برای وی بازخورد مالی ندارد. تنها نویسندگان مقصر نیستند بلکه فضای فرهنگی کشور در این ارتباط موثر است. این فضا باید سالم و اصلاح شود. اگر مردم بیشتر کتاب بخوانند بالطبع نویسندگان رغبت بیشتری برای نوشتن پیدا می کنند.

منبع: مرآت