تندرستی کودکان ضامن بقای جامعه

به گزارش کودک پرس ، خوشبختانه در سال‌های اخیر بروز بسیاری از بیماری‌های عفونی در جهان رو به کاهش گذاشته است و توزیع واکسن‌های ضد بیماری‌های عفونی خطرناک باعث شده است از مرگ و میر تعداد زیادی ازکودکان پیشگیری شود.‏

برگزاری چهاردهمین کنگره اورژانس‌ها و بیماری‌های شایع طب کودکان و دومین سمینار مدیریت پرستاری کودکان ما رابر آن داشت تا گفت‌وگویی داشته باشیم با متخصصان کودکان و دست اندرکاران که در پی می‌آید.‏

‏**علت اصلی مرگ کودکان ایرانی
دکتر علی‌اکبر سیاری رئیس چهاردهمین کنگره بیماری‌های شایع طب کودکان در مورد وضعیت سلامت کودکان ایرانی به گزارشگر روز نامه اطلاعات می‌گوید: حوادث و سوانح، اختلالات مادرزادی و مشکلات ژنتیکی دو علت شایع مرگ کودکان ایرانی است که خوشبختانه در کشور ما به دلیل انجام واکسیناسیون بیماری‌های عفونی کنترل شده است.

وی می‌افزاید: در گذشته و در سال‌ها 1360، 10 هزار نفر نوزاد طی یک سال به دلیل بیماری همچون کزاز جان خود را از دست می‌دادند ولی در حال حاضر به دلیل تزریق واکسن چنین مشکلی نداریم و این دستاورد بزرگ ایران در کاهش مرگ و میر کودکان زیر 5 سال و مادران بارداراست. ‏

مدیر گروه کودکان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به ارائه سه گزارش سازمان جهانی بهداشت و سازمان ملل اشاره کرده و یادآوری می‌کند: بر اساس گزارش اعلام شده در زمینه توسعه انسانی با سه شاخص امید به زندگی سالم، میانگین تحصیلی و نرخ باسوادی و درآمد سالانه از سال 1990 تا 2015 موفقیت‌های خوبی داشته ایم. در این گزارش کشورها به سه گروه پایین، متوسط و بالا تقسیم شده که ایران جزو گروه‌های بالا از لحاظ توسعه انسانی قرار دارد. این در حالی است که کشورهای نروژ، سوئیس و استرالیا بهترین کشورها و هنگ‌کنگ ژاپن، استرالیا و سوئیس بیشترین امید به زندگی را دارند.

بر اساس تحقیقی که توسط 1800 محقق بین 120 کشور دنیا طی سال‌های 2011 تا 2013 انجام شده 35 ایرانی در این تحقیق نقش داشته‌اند و مشخص شد که ایران پیشرفت‌های بسیار مؤثری در حوزه سلامت داشته به طوری که کشور ما در کاهش نرخ مرگ و میر زودرس و نابهنگام به ویژه در مادران باردار و کنترل بیماری‌های عفونی موفق بوده است که این مسأله باعث بهبودی تغذیه کودکان، کاهش فقر آهن، افزایش دسترسی به خدمات پیشگیری، درمان و داروی انسانی همچنین تربیت نیروی انسانی در حوزه سلامت است.‏

وی می‌گوید: در شاخص سازمان جهانی بهداشت 4 ایراد به ایران وارد بود که شامل افزایش بیماری‌های غیرواگیر، افزایش اضافه وزن وچاقی، گسترش استفاده از مواد دخانی و روان‌گردان‌های صنعتی، شیوع ‏HIV‏ و افزایش حوادث ترافیکی بود. این در حالی است که میزان مرگ‌و‌میر کودکان زیر 5 سال و نوزادان در جهان روزانه 15 هزار نفر است که این رقم در ایران طی سال‌های 1990 تا 2017 بسیار اندک شده که این مسأله دستاورد بسیار خوبی برای کشور ما است البته در حال حاضر حوادث و سوانح کودکان زیادی را در کشور ما قربانی می‌کند.

**فوت کودکان ایرانی بدلیل روتا ویروس ‏
دکتر سیاری با بیان این مطلب که به طور کلی 200 ویروس باعث عفونت تنفسی در کودکان می‌شود که چند مورد آنها از جمله آنفلونزا خطرناک است می‌افزاید: روتاویروس، ویروسی بوده که در پاییز بیشتر شیوع می‌یابد و کودکان را گرفتار می‌کند که دو علامت تنفسی و اسهال و استفراغ دارد و به طور کلی سالانه 500 تا 700 هزار کودک زیر 5 سال به علت این بیماری در دنیا جان خود را از دست می‌دهند.

وی با اشاره به اینکه در ایران آمار دقیقی در زمینه فوت کودکان به دلیل روتاویروس نداریم، خاطر نشان می‌کند: در حال حاضر اکثر کشورهای دنیا واکسنی در این زمینه استفاده می‌کنند که در کشور ما نیز ضرورت دارد که این واکسن به سیستم واکسیناسیون اضافه شود البته این واکسن در حال حاضر تولید داخل نیست و کشورهایی همچون هلند و فرانسه آن را تولید می‌کنند و کشور ما نیز می‌تواند در آینده در این حوزه موفقیت‌هایی داشته باشد. البته زمانی که من معاون وزارت بهداشت،درمان وآموزش پزشکی بودم بارها به دولت و مجلس نامه نوشتیم و درخواست کردیم بودجه لازم برای افزوده شدن این واکسن به سیستم واکسیناسیون را در نظر گیرند چرا که این واکسن جزو واجبات سیستم بهداشتی است که در آن زمان و حدود سه سال پیش هزینه این واکسن برای یک سال کودکان ایرانی 500 میلیون تومان بود ولی موافقت نشد و به نظرم واجب است که این واکسن در کشور مورد توجه قرار گیرد.

رئیس چهاردهمین کنگره بیماری‌های شایع طب کودکان می‌گوید: یکی از چالش‌ها در کشور تولد نوزادان با وزن کم است و امروزه نوزادانی با سن 27 هفتگی در شکم مادر متولد می‌شوند که وزن 400 گرم دارند. هر چند که این نوزادان زنده می‌مانند ولی مراقبت زیادی نیاز دارند چرا که عفونت‌های تنفسی، قلبی و عروقی، ریوی و مشکلات مغزی و چشمی در کمین آنان است.

وی با بیان این مطلب که از بیماری‌های شایع فصلی می‌توان به عفونت‌های تنفسی در کودکان اشاره کرد یاد آوری می‌کند: عفونت‌هایی که در سال چندین نوبت، کودکان را درگیر و خانواده‌ها را نگران می‌کند. این در حالی است که عفونت‌های گوش میانی، سینوزیت و سینه پهلو را از عوارض عفونت‌های تنفسی است. در فصل پاییز و زمستان همچنین حساسیت و آلودگی هوا یکی از دیگر ریسک فاکتورهایی است که کودکان را گرفتار کرده و آنان را دچار حملات آسم و تنگی نفس می‌کند.

تظاهرات بالینی آنفلوانزای کودکان شامل تب، لرز و درد اندام‌ها است. تظاهرات تنفسی این بیماری شامل آبریزش بینی و سرفه است و علاوه براین در دستگاه گوارش هم کودک دچار تهوع، استفراغ و اسهال می‌شود. خوشبختانه واکسن‌هایی که چهار ویروس را پوشش می‌دهند در کشور موجود است که بهترین فصل تزریق واکسن آنفلوانزا از اواسط مهر تا آخر اردیبهشت ماه است.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به مادران توصیه می‌کند که در هنگام سرما خوردگی، آنفلوانزا و اسهال کودک، شیر دادن به کودک را قطع نکنند و حتماً کودک شیر خوار با شیر مادر تغذیه شود. از نظر غذای کمکی و غذا در هنگام سرماخوردگی، ممنوعیتی برای کودک وجود ندارد مگر اینکه کودک به ماده غذایی خاصی حساسیت داشته باشد. والدین توجه داشته باشند که تب کودک در حرارت زیر بغل تا 38 درجه طبیعی است اما اگر تب کودک از 38 درجه بالاتر رفت‌ استامینوفن داده شود و اگر تب کودک از 39 درجه هم بالاتر رفت، به همراه استامینوفن، پاشویه هم لازم است.

وی از خانواده‌ها می‌خواهد که از خوددرمانی پرهیز کنند و با دقت به پزشک معالج کودک خود شرح حال بیماری دهند و سپس با دقت به توصیه‌های پزشک معالج کودک خود، عمل کنند. ‏

**انجام 50 پیوند مغز استخوان در بیمارستان مفید
دکترفرید ایمان زاده رئیس بیمارستان فوق تخصصی کودکان مفید از انجام بالغ بر50 مورد عمل پیوند مغز استخوان در این مرکز درمانی ظرف 5ر3 سال اخیر خبر داده و می‌گوید: تنها بیمارستانی هستیم که بخش پیوند مغز استخوان دارد و این در حالی است که بیمارستان مفید به عنوان شلوغ‌ترین و بزرگ‌ترین بیمارستان ارجاعی کودکان در کشور شناخته می‌شود که روزانه بین 700 تا 750 نفر پذیرش دارد.

وی با اعلام اینکه 10 درصد موارد مراجعات کودکان به بیمارستان مفید منجر به بستری می‌شود، می‌افزاید: در حال حاضر 6 تخت فعال در بخش پیوند مغز استخوان این بیمارستان وجود دارد و 292 تخت به غیر از تخت‌های اورژانس و اتاق عمل داریم که همواره اشغال هستند و بیمارانی هم از کشورهای حوزه خلیج فارس و جمهوری آذربایجان برای درمان به این بیمارستان می‌آیند رئیس بیمارستان فوق تخصصی کودکان مفید با اشاره به هزینه 120 تا 200 میلیون تومانی پیوند مغز استخوان یاد آوری می‌کند: بالغ بر 50 مورد پیوند مغز استخوان در بیمارستان مفید انجام شده است که سهم پرداختی بیماران بین 5 تا 10 درصد است.

**بیماری‌های شایع روماتولوژی در کودکان ‏
دکتر رضا شیاری دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و فوق تخصص بیماری‌های روماتولوژی کودکان نیز به گزارشگر روزنامه اطلاعات می‌گوید: در هر رشته پزشکی یکسری بیماری‌های اورژانسی و یکسری هم بیماری‌های شایع داریم که در طب روماتولوژی کودکان مسایلی به عنوان اورژانس طب روماتولوژی وجود دارد که به خاطر التهاب، درگیری در عروق ایجاد می‌شود و یا در سیستم ایمنی بدن اتفاق می‌افتد که سلول‌های دفاعی بدن را مختل می‌کند.

وی با بیان این مطلب که بیماری‌های کاوازاکی، هنوق و واسکولیت‌ها جزو بیماری‌های شایع هستند می‌افزاید: بیماری کاوازاکی جزو شایع‌ترین بیماری‌های در عروق است که عروق قلبی را درگیر می‌کند. این بیماری در صورت عدم تشخیص می‌تواند بیش از 20 درصد از کودکان مبتلا را به بیماری قلبی مبتلا کند. ولی اگر بیماری به موقع تشخیص داده شود می‌تواند ریسک درگیری قلبی را به کمتر از 3 تا 4 درصد برساند. احتمال و تشخیص این بیماری از اهمیت زیادی برخوردار است به طوری که می‌تواند سلامت کودک را حفظ کرد.

این دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در مورد علایم این بیماری یاد آوری می‌کند: مهمترین علامت این بیماری تب مداوم است و بسیاری از خانواده‌ها کودکانشان را به علت تب مداوم به مراکزدرمانی می‌آورند و پزشکان فکر می‌کنند که علت تب انواع عفونت‌ها هستند در حالیکه بیماری عفونی نیست و بیماری روماتیسمی است و التهاب عروق است. از دیگر نشانه‌ها می‌توان به قرمزی لب‌ها و چشم‌ها، بزرگی غدد لنفاوی وورم دست و پا اشاره کرد. از اینرو مردم با دیدن این علایم در کودکان حتما باید به پزشک روماتولوژیست کودکان مراجعه کنند و این در حالی است که درمان بایستی از 2 هفته اول ابتلا به بیماری انجام شود.‏

وی در پاسخ به این پرسش که چه تعداد از کودکان به این بیماری مبتلا هستند می‌گوید: در ایران آمار دقیقی نداریم اما جزو کشور‌های آسیایی هستیم که شیوع بیماری کاوازاکی درمقایسه با کشور‌های دیگر به مراتب در آن بیشتر است. ‏

دکتر شیاری با اشاره به این مطلب که آرترید روماتویید کودکان و نوجوانان بیماری شایعی دیگری است می‌گوید: در واقع آرترویید روماتویید بزرگسالان در فرم کودکانه است. از مشخصات این بیماری ورم مفصل است. که اصطلاحا به آن آرتریت می‌گویند که اگر ورم مفصل طول کشیده باشد گاهی از اوقات ممکن است فقط با خشکی و لنگش خودش را نشان دهد و زمانی که ورم مفصل مزمن می‌شود بایستی به فکر آرتریت روماتویید بود. معمولا مفصل‌های درگیر زانو ومچ دست هستند و بعد از مچ دست،انگشتان دست را در گیر کند. مهمترین نکته این است که آرترید روماتوید کودکان یا ‏GIAاز مهمترین معلولیت‌های جسمی برای کودکان است بنابراین اگر به موقع تشخیص داده شود مانع از معلولیت کودک می‌شود. از عوارض دیگر می‌توان به التهاب چشم اشاره کرد که می‌تواند منجر به اختلال بینایی شود.‏

‏ وی می‌افزاید: عده‌ای از این بیماران علاوه بر التهاب مفصل مشکلات چشمی هم دارند پس باید به این مسأله هم دقت شود زیرا که تأثیری که التهاب روی صفحه رشد کودک دارد مهم است و می‌تواند رشد قدی کودک را مختل کند و شناخت تشخیص به موقع می‌تواند منجر به ایجاد یک جامعه سالم شود ومعلولیت را برطرف کند. ‏

‏**بیماری هنوق
این دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی یادآوری می‌کند: بیماری دیگر هنوق است که در واقع یک نوع التهاب رگ است در این بیماری معمولا عروق خونی کوچک و صورت بثورات پوستی خودش در اندام تحتانی نشان می‌دهد که به صورت پاره شده عروق خونی کوچک هستند که منجر به خروج گلبول‌های سفید خون می‌شوند و رسوب آن در دیواره پوست است. مهمترین مشکل این بیماری این است که این التهاب ممکن است برای عروق هم اتفاق بیفتد پس در گیری ارگان‌های دیگر برای ما بسیار مهم است و از مهمترین مسائل بیماری هنوق می‌توان به التهاب دستگاه گوارش و درگیری کلیه اشاره کرد. این بیماری جزو بیماری‌های است که در بیماری‌های روماتیسمی کودکان دیده می‌شود. ‏

**روماتیسم شایع‌ترین علت معلولیت
وی با اشاره به اینکه روماتیسم شایع‌ترین علت معلولیت، اختلال بینایی و اختلال قلبی و عروقی در کودکان است می‌گوید: هر علامتی مانند تب که طولانی و با عود همراه باشد باید در کودک جدی گرفته شود. بیماری‌هایی که با التهاب در بافت هم بند همراه باشد را روماتیسم می‌گویند و بافت هم‌بند قسمت‌های مختلفی از بدن مانند پوست، استخوان، مفصل و رگ را می‌سازد که التهاب در هر کدام از قسمت‌ها منجر به ایجاد یک نوع بیماری روماتیسمی خاص می‌شوند.

این فوق تخصص روماتولوژی کودکان با بیان این مطلب که بیماری روماتیسمی می‌تواند درگیری استخوان، مفصل، عروق، پوست و عضله را داشته باشد می‌افزاید: گاهی این بیماری سیستمی و گاهی فرم خاص یک ارگان است. بیماری‌های روماتیسمی یکی از شایع‌ترین علل معلولیت، اختلال بینایی وکوری و اختلال قلبی و عروقی در کودکان است، بنابراین شناخت تشخیص دقیق و درمان به موقع این بیماری بسیار اهمیت دارد.

نشانه‌های بیماری‌های روماتیسمی این بیماری سه مشخصه دارد که شامل مزمن بودن، همراه با عود و اختلال در سیستم ایمنی است و هر چند بیماری روماتیسمی نشانه اختصاصی تشخیصی ندارد ولی بسیاری از علائم عمومی سایر بیماری‌ها چنانچه طول کشنده و همراه با عود باشد حتما باید نسبت به درمان و مراجعه به پزشک اقدام شود. به عنوان مثال تب در بسیاری از بیمار‌ی‌ها چه عفونی و چه غیرعفونی بروز می‌یابد ولی اگر همین تب دوره‌ای و طولانی بدون علت مشخص باشد، می‌تواند یکی از علائم ابتلا به بیماری روماتیسمی در کودک باشد. این مسئله برای دل درد و آفت دهان به همین صورت است و اگر طولانی و با عود همراه باشد نشانه روماتیسم است.

وی یاد آوری می‌کند: التهاب در مفصل در بسیاری از موارد حاد و گذراست اما در تمام مواردی که التهاب طول بکشد یا عود کننده باشد باید به بیماری روماتیسم فکر کرد.

رئیس چهاردهمین کنگره اورژانس‌ها و بیماریهای شایع طب کودکان با اشاره به این مطلب که فوریت‌های قلبی به عنوان یکی از مهم‌ترین موضوعات مورد بحث در کنگره است می‌گوید: فوریت‌های تنفسی، مسمومیت‌ها و سوختگی، از دیگر موضوعات مورد بحث خواهد بود. یکی از برنامه‌های آینده بیمارستان کودکان مفید ارائه مشاوره آنلاین به خانواده‌ها است و می‌خواهیم بیمارستان مفید را به وسعت ایران گسترش دهیم.

منبع: روزنامه اطلاعات