تشخیص بموقع اوتیسم، در پیشرفت مهارت‌های ارتباطی و کلامی کودکان تاثیر بسزایی دارد

به گزارش کودک پرس ، محی‌الدین تیموری با اشاره به اینکه اختلالات طیف اوتیسم یک اختلال عصبی رشدی است که با دو نقص عمده در ارتباط اجتماعی و رفتار کلیشه‌ای و تکراری خود را نشان می‌دهد، خاطرنشان کرد: باید کودکان علائمی از نقص در این دو حوزه را با هم داشته باشند تا در طیف اختلال اوتیسم قرار بگیرند.

وی با بیان اینکه شیوع اختلالات طیف اوتیسم در حال افزایش است و در برخی مقالات علمی بیان شده در سال‌های اخیر به ازای هر ۳۶ کودک، یک کودک دارای اختلال است، تصریح کرد: یکی از دلایل شیوع زیاد اختلالات طیف اوتیسم، افزایش سطح کیفی تشخیص‌های بیماری کودکان است؛ زیرا در گذشته، همه این بیماران در جرگه عقب‌ماندگی ذهنی یا کودکان باتاخیر شناخته می‌شدند، ولی امروزه دسته‌بندی‌های مختلف برای این اختلالات وجود دارد.

تیموری با اشاره به اینکه سبک ارتباطی، استفاده بیش‌ازحد از تکنولوژی‌های امروز، عدم ارتباط کافی و مطلوب با کودکان، بحران کرونا، محیط‌های خانه محدود و آپارتمانی، و تک‌فرزندی از جمله عواملی است که باعث می‌شود کودک در معرض خطر ابتلا به اختلالات طیف اوتیسم قرار گیرد، بیان کرد: اکثراً والدین به دلیل مشغله کاری و درنظرنگرفتن زمانی برای تعامل با کودکانشان، دسترسی به ابزار‌های دیجیتال را برای آن‌ها آسان کرده‌اند که این سبک از زندگی باعث اثرات منفی بر رشد مغز کودک در دوران طلایی رشد می‌شود.

وی با بیان اینکه دایه‌گری دیجیتالی احتمال ابتلا به اوتیسم را افزایش می‌دهد، اظهار کرد: وابستگی به ابزار‌های دیجیتال مثل بازی با تلفن همراه یا تماشای زیاد تلویزیون در کودکان طیف اوتیسم تا حدی پیش می‌رود که والدین ابراز می‌کنند که کودک ما هنگام غذاخوردن حتماً باید با تلفن همراه بازی کند یا تلویزیون روشن باشد که این اتفاق در بهبود این کودکان اختلال ایجاد می‌کند.

تیموری با اشاره به اینکه والدین باید مراقب شاخص‌های مهم تکاملی فرزند خود باشند و با بروز اولین نشانه‌ها به پزشک مراجعه کنند تا با ارجاع پزشک به آسیب‌شناس گفتار و زبان، روند درمان برای کودک آغاز شود، عنوان کرد: در ۶ماهگی، نوزاد باید قان‌و‌قون‌های اولیه را داشته باشد، در حدود ۸ تا ۹ماهگی باید تماس چشمی و دنبال‌کردن اشیا با چشم و ارتباط هدفمند را بیاموزد، در یک‌سالگی اولین کلمات را بگوید و با اسباب‌بازی‌ها به صورت هدفمند بازی کند و از ۱۸‌ماهگی باید حدود ۲۰ تا ۵۰ کلمه را بگوید.

وی ادامه داد: کودک در سال اول زندگی حرکات فیزیکی مثل اشاره‌کردن به اشیا را استفاده می‌کند و از حدود ۹ماهگی به‌بعد، رفتار‌ها و اعمال اطرافیان را تقلید می‌کند. علاوه‌براین، از ۱۸ماهگی بازی نمادین را انجام می‌دهد. همچنین در دوسالگی، کودک گفتار تلگرافی دارد، اما کودکان اختلالات طیف اوتیسم از این روند عقب می‌مانند. البته در برخی از کودکان طیف اوتیسم، ممکن است تا سن دو یا سه‌سالگی رشد کلامی و ارتباطی‌شان طبیعی باشد ولی به‌مرور، علائم اوتیسم را نشان دهند که برای همه این کودکان مداخلات زودهنگام خانواده‌محور و درمان تیمی هر‌چه‌سریع‌تر باید انجام شود.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در گروه گفتاردرمانی افزود: مداخلات و رویکرد‌های درمانی متفاوتی برای اوتیسم وجود دارد و طبیعتاً تعدادی از این کودکان به‌سبب مشکلات پزشکی نیاز به درمان‌های دارویی خواهند داشت؛ به طور مثال ممکن است که یک کودک اوتیسم به علت تشنج یا مشکلات متابولیک، نیازمند مداخلات پزشکی باشد که در این مورد مداخلات دارویی می‌تواند کمک‌کننده باشد، اما بهترین راهکار درمانی برای این کودکان مداخلات گفتاردرمانی، بازی‌درمانی، کاردرمانی و در برخی از موارد رفتار‌درمانی است.

وی بیان کرد: مداخلات گفتاردرمانی باعث افزایش مهارت‌های ارتباطی، بهبود مهارت‌های درکی، گسترش دایره لغات، افزایش طول جملات و تقویت مهارت بازی در کودک می‌شود.

تیموری با اشاره به اینکه حضور این کودکان در مهد‌های کودک باعث تقویت مهارت‌های ارتباطی، زبانی و بازی در آن‌ها می‌شود، گفت: در مهدکودک و مدرسه، کودک در تعامل با سایر هم‌سالان و افراد غریبه، مهارت‌های ارتباطی و زبانی خود را تقویت می‌کند.

وی با بیان اینکه برخلاف تصور عموم، هیچ ارتباطی بین واکسیناسیون و بروز علائم اوتیسم وجود ندارد، گفت: در مداخلات گفتاردرمانی، کودک می‌آموزد درخواست‌های خود را به صورت خودانگیخته بیان کند، اعتراض خود را به صورت کلامی بگوید و از والدین و اطرافیان سوال بپرسد یا به سوالات مختلف آن‌ها پاسخ دهد.

تیموری عنوان کرد: در مداخلات گفتاردرمانی، از بازی می‌توان برای ارتقای مهارت‌های زبانی کودک استفاده کرد. همچنین با بازی می‌توان به رشد شناختی و بهبود مهارت‌های کلامی کمک کرد. علاوه‌براین، والدین نیز می‌توانند برای آشنایی بیشتر با اختلالات طیف اوتیسم و نقش خود در روند درمان کودکشان،  از کتاب‌های “کودکان دارای اوتیسم، راهنمای آموزشی برای معلمان و والدین”، “اوتیسم به زبان ساده”، “آن سوی اوتیسم” و “اوتیسم در هفت آینه” بهره ببرند.