«دفاع مقدس در آیینه رمان نوجوان امروز» بررسی شد

به گزارش کودک پرس ، نجمه اشرفی: آرزو حقیقی که از مربیان با سابقه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان فارس است، در خصوص انگیزه تولید اين اثر پژوهشی گفت: من به پژوهش و قصه گویی علاقمندم و گاهی مینوسم. نوشتن درباره دفاع مقدس را دوست دارم چون معتقدم این ارزش‌های ملی بابد ثبت و ضبط و به نسل‌های بعد منتقل شود. از طرف دیگر یک بخش از علاقه من به خاطرات کودکی خودم برمی‌گردد.

وی توضیح داد: من در دوران دفاع مقدس بخشی از کودکی و نوجوانی خود را گذراندم. بخاطر دارم که در چه شرایطی دایی و پدرم به جبهه می‌رفتند، مراسم هفتگی تشییع شهدا را بخوبی به یاد دارم. آنقدر دایی خودم مجروحیت پیدا کرده بود که پستش را جلوی در بیمارستان گذاشتند که تا حالش بد شد بستری شود.

این مربی با تجربه خاطرنشان کرد: چون سال‌هاست در کتابخانه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان کارمی‌کنم و سعادت معاشرت با این قشر را دارم در یک بازه زمانی تغییر نگرش نوجوانان نسبت به دفاع مقدس را می‌دیدم و سوالات شان را می‌شنیدم. نمی‌توانستم بی تفاوت بمانم همین مشاهدات جرقه تولید این اثر بود.

حقیقی با اشاره‌ به ضرورت توجه به‌ سوالات و نیازهای نوجوانان تاکید کرد: ما یک آسیب‌هایی را باید بپذیریم. یکی از آسیب‌ها این است که آنگونه که باید و شاید نتوانستیم نوجوانان را تغذیه کنیم و این باعث شد از جاهای دیگر تغذیه شوند و فکرشان به سمت و سویی برود که خوراک هایشان اقتضا می‌کرد.

وی ادامه داد:این دومین کار پژوهشی من است، من اول دفاع مقدس را در شعر کودک بررسی کردم، آن کار را بنا به دلایلی چاپ نکردم چون هنوز جای کار زیادی دارد. اما می‌توانم بگویم برای بازنمایی ارزش ها در قالب شعر و داستانک به کودک و نوجوان کم کاری زیاد بوده و جای کار زیاد داریم.

حقیقی در خصوص روند تولید این اثر تیز توضیح داد: در کانون ما دو فعالیت معرفی و نقد و بررسی کتاب داریم. من سعی می‌کردم کتاب‌هایی که در رسته دفاع مقدس دسته بندی شده یا بصورت عام تر به حماسه آفرینی مربوط می‌شود به بچه ها معرفی کنم و باهم درباره آنها بحث می‌کردیم. بچه‌ها با بعضی کتابها خوب ارتباط می‌گرفتند و حتی چندباره می‌خواندند اما با بعضی نه. در مقطع کارشناسی ارشد این کار را یک کار پژوهشی کردم که در کنار اساتیدم یک کار آکادمیک و زیرساختی تحویل دهم. در واقع بنای اولیه این کار پایان نامه ارشد من بود. دفاع همچنان برای من مقدس است و روی آن کار می‌کنم.

معصومه مرادی کارشناس ادبیات کودک نیز دراین مراسم به نقاط قوت این کتاب پرداخت و به چند نکته برای اصلاح و تقویت چاپ‌های بعد این اثر پژوهشی شاره کرد.

برای ارجاع یک کار پژوهشی باید از منابع دست اول استفاده شود

مرادی در ابتدا اذعان داشت: پرداختن به‌ این موضوع در زمانی که  هنرمند یا پژوهشگر با دست گذاشتن روی این موضوعات مورد اتهام قرارمی‌گیرد، جسارت نویسنده را نشان می‌دهد.

وی این اثر را برای خانواده هایی که دنبال خوراک فکری خوب برای نوجوانان هستند، باتوجه  فهرست کتاب که ۸رمان خوب ایرانی پیشنهاد می‌دهد،منبع قابل ملاحظه ای دانست که از دوبعد ساختاری و محتوایی قابلیت بررسی دارد.

این کارشناس ادبیات و نویسنده نام آشنای شیراز یادآور شد: این کتاب عاری از ویرایش است و از لحاظ حظ بصر و صحیح خوانی مشکل دارد. انگار با بک عجله‌ای چاپ شده البته این نقد به انتشارات وارد است نه نویسنده.

وی افزود: عیب ظاهری در فهرست و منابع کتاب هم دیده می‌شود که لازم است در چاپ های بعدی اصلاح شود. چون کتاب پژوهشی است، انتظار داریم کاستی‌ها حداقلی باشد. از لحاظ محتوا هم اولین نقد به مقدمه کتاب که توضیح چرایی این تولید این اثر است، برمی‌گردد. بنظرم ادعایی در مقدمه درباره کمبود رمان خوب در حوزه دفاع‌مقدس برای نوجوانان مطرح می‌شود و بدون اثبات آن شاکله کتاب براساس این ادعا شکل می‌گیرد. این شيوه اعتبار کار را پایین می آورد. جا داشت که با ادله لازم این ادعا ثابت می‌شد.

چون از سال ۸۹تا۹۳ که شروع روند تولید اين کتاب بود چهل  عنوان کتاب نوجوان توسط خود کانون چاپ شده و ۸مورد که با محوریت دفاع مقدس بوده اینجا توجه شده اما بعضی از کتاب‌های دفاع مقدس دیده نشدند.

مرادی ادامه داد: در ارجاع‌های یک کار پژوهشی بهتر است از منابع دست اول استفاده شود تا تعاریف ابتدایی نشود. در اینصورت در نتیجه‌گیری که درباره نقش ادبیات کودک می‌کنند هم اشکال ایجاد می‌شود.

وی تاکید کرد: استفاده نکردن از منابع قوی درجه علمی کتاب را پایین می آورد. از طرف دیگر از ۱۶۰ صفحه کتاب حدود۱۲۰ صفحه، نقل قول مستقیم است و حضور نویسنده را نمی‌توان براحتی در این کتاب دید و فقط در نتیجه گیری آخر نویسنده را درک میکنیم.

وی ادامه داد: کتاب بیشتر گزارشی هست بررسی و تحلیل چندانی ندارد. جا داشت نویسنده حضورش بیشتر باشد و تحلیل بیاورد. البته آشنایی با ۸رمان خوب نوجوان در حوزه دفاع مقدس که ۴نفر از نویسندگان از نویسندگان بین المللی هستند، ارمغان مرور این کتاب است که نقطه قوت خوبی لست. این نقدها برای رشد کاراست.

حقیقی نیز در ادامه این برنامه پاسخ داد: پژوهش اصلی من بیش از۳۰۰ صفحه بود. خیلی از اظهاراتم قبل از چاپ حذف شد. وقتی اصل اثر خلاصه شد بسیاری از منابع مورد استفاده هم حذف شد و این منابع باقی ماند.من کاملا توضیح داده بودم که کانون پروزش فکری با چه رویکردی چاپ رمان نوجوان را شروع کرد اما این خلاصه سازی به کیفیت کار لطمه زد.

وی افزود: این کار سال۹۳ کلید خورد و همین۸کتاب بیشتر در دسترسم نبود. این کتاب به چرایی سوالات ذهن نوجوانان پاسخ می‌دهد و نشان می‌دهد چرا این دفاع مقدس بود. از دیدگاه من این کتاب دوبخش دارد یک بخش به  روانشناسی کودک و نوجوان می‌پردازد و در بخش دیگر به چرایی دفاع مقدس پرداخته است.

به گزارش کودک پرس ، در پایان مراسم از نویسنده و منتقد برنامه تقدیر شد. این کتاب در سال 1398 چاپ شده است.