ادبیات حوزه کودک و نوجوان نیازمند الگوسازی و قهرمان‌پروری هستند

به گزارش کودک پرس ، کارگردان پویانمایی‌‌ و محقق کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی در این نشست که با حضور گروهی از نویسندگان و محققان حوزه و دانشگاه در جوار حرم مطهر امام رضا(علیه‌السلام) برگزار شد، گفت: الگوسازی، یکی از نیازهای ضروری جامعه امروز است.

حجت‌الاسلام سیدعلی پورحسینی از فقدان فرهنگ کار گروهی به عنوان یکی از ضعف‌های جامعه ایران نام برد و افزود: برای تولید آثار فرهنگی مانند پویانمایی نیاز به پشتوانه علمی، تلاش فراوان و انجام کار گروهی بلندمدت است.
وی رسانه برتر امروز را حوزه تصویر دانست و بیان کرد: در ادبیات مکتوب کشور می‌توان نمونه‌های خوبی از نظر شخصیت‌پردازی و اسطوره‌ای پیدا کرد، اما در صنعت پویانمایی کشور، تعداد برنامه‌هایی که بتوانند مخاطب نوجوان را جذب کنند و موجب لذت او از دیدن آثار شوند، بسیار محدود است.
پورحسینی با اشاره به برخی مشکلات خاص تولید پویانمایی گفت: برای ساخت یک پویانمایی کوتاه چند دقیقه‌ای نیاز به استفاده از تخصص‌های مختلف و انجام کار گروهی چند ماهه است که این امر باید مورد توجه مسئولان کشور قرار گیرد.

الگوسازی در پرتوی ادبیات جوششی
پژوهش‌گر و نویسنده حوزه کودک و نوجوان نیز در این نشست درباره آسیب‌شناسی الگوسازی در ادبیات کشور ابراز کرد: در زمینه الگوسازی در کشور کار خاصی انجام نداده‌ایم، از این رو برای معرفی الگوهای ملی به نسل کودک و نوجوان مشکل داریم.
مهدی حجوانی گفت: اگر ادبیات راه درست را طی کند و آموزش مستقیم به مخاطب ارائه نکند، آن را یک ادبیات جوششی می‌توان نامید که از درون ذهن هنرمند می‌جوشد.
وی ادامه داد: این نوع ادبیات، نه تنها تأثیر خودش را در الگوسازی می‌گذارد بلکه مایه لذت روحی و انبساط روانی می‌شود و نقش آموزشی خود را هم ایفا خواهد کرد.

این استاد دانشگاه از اسطوره به عنوان یک روایت مقدس که انسان اولیه آن را باور داشته و از طریق آن، به زندگی خود معنا بخشیده است، نام برد و افزود: شخصیت‌های اسطوره‌ای گویی کاری را انجام می‌دهند که ما از انجام آن عاجز هستیم و آن را می‌توان به نیروهای ماوراء الطبیعه نسبت داد.
وی بیان کرد: اگر بشریت نگاه اسطوره‌ای صرف در دنیای جدید و علمی امروز داشته باشد، با الگوهایی روبرو می‌شود که غیرقابل دسترس او و مافوق همه چیز هستند که این امر از موانع الگوسازی به شمار می‌رود.
حجوانی با اشاره به اینکه باید نگاه ما به قهرمانان تصحیح شود، گفت: الگو شدن قهرمان در عمل قهرمان خودش را نشان می‌دهد، نه در تقدس قهرمان و این نکته باید مورد توجه قرار گیرد تا مانعی در مسیر الگوسازی ایجاد نکند.

وی، نبود اطلاعات کافی از زندگی پیشوایان دینی را یکی دیگر از موانع الگوسازی در کشور دانست و تصریح کرد: همچنین الگوسازی باید از دوران شکل‌گیری هویت مخاطب آغاز شود که از نظر روان‌شناسی، سن نوجوانی را باید برای آن در نظر گرفت.
این نویسنده، از دوره نوجوانی به عنوان دوره گذار و زمان انتخاب‌های متعدد این گروه سنی نام برد و اضافه کرد: در الگوسازی باید به ویژگی‌های روحی و استرس‌های نوجوانان توجه کرد.
وی درباره محتوای برخی پویانمایی‌های داخلی گفت: در این پویانمایی‌ها گاه فقط شاهد جابه‌جایی شخصیت‌ها و قهرمان‌های خارجی با شخصیت‌های بومی هستیم که این امر درست نیست. با ایرانی کردن نام و ظاهر نمی‌توان شخصیت ملی خلق کرد.

حجوانی با بیان اینکه ادبیات کودک و نوجوان مدیون آثار ترجمه بسیار خوبی است که در کشور منتشر شده است، افزود: با اتکا به آثار تألیفی داخلی نمی‌توانستیم ادبیات این گروه سنی را پوشش دهیم.

وی ابراز کرد: محدودیت‌های خاصی در مسیر تولید آثار ادبی در حوزه کودک با توجه به مفاهیم دینی وجود دارد که توجیه آن‌ها گاه برای کودکان کار سختی است. محدودیت در تصویرسازی چهره ائمه اطهار(علیهم‌السلام) از جمله آن‌ها است.
این پژوهش‌گر ادبی با تأکید بر اینکه ایران امروز و سبک زندگی مردم آن در رمان‌های نسل نوجوان به تصویر کشیده نمی‌شود، گفت: بسیاری از کشورهای خارجی هنوز ادبیات ما را بر اساس آثار سعدی و فردوسی می‌شناسند.
وی به کم‌توجهی به خیال دینی در آثار هنری نیز اشاره کرد و افزود: می‌توان شخصیت بسیاری از بزرگان دین را در آینه دیگران نشان داد. همچنین از وقایع فرعی استفاده کرد. مانند آن‌چه برای روایت واقعه عاشورا در فیلم «روز واقعه» انجام شد.

حجوانی با ذکر برخی از مشکلات حوزه نشر کشور بیان کرد: فقدان نقد در جامعه ما یکی از دلایل الگوسازی ضعیف و شکل‌گیری ضدالگو در کشور است.
در این نشست، کلیپی از مراحل ساخت پویانمایی‌های ملی به همراه بخش‌هایی از چند پویانمایی‌ تولید شده توسط گروه حجت‌الاسلام پورحسینی مانند جنگ افسانه‌ها به نمایش گذاشته شد.
همچنین ابوالفضل حسن‌آبادی؛ مدیر امور اسناد و مطبوعات آستان قدس رضوی با بیان سؤالاتی به نقش و ضرورت وجود الگو در جامعه از منظر تاریخی پرداخت.

نکاتی نیز درباره فقدان وجود الگوهای درست در زندگی کودکان و نوجوانان ایرانی و توجه به قهرمان‌های غربی و عدم وجود اندیشه در معرفی شایسته شخصیت‌های جنگ تحمیلی در آثار ادبی به ترتیب توسط مجتبی انوریان یزدی؛ نویسنده و منتقد مشهدی و علی براتی گجوان؛ نویسنده حوزه دفاع مقدس ارائه شد.
گفتنی است، این نشست با همکاری روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس و حوزه شعر و ادب اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی، در سالن کنفرانس مدیریت امور اسناد و مطبوعات آستان قدس رضوی برگزار شد.