والدین با استفاده از واژه‌های نامناسب باعث ترس در کودکان نشوند

به گزارش کودک پرس ، روانشناسان به این نتیجه رسیده‌اند که دوران کودکی در شکل دادن به شخصیت افراد در نوجوانی و بزرگسالی نقش بسیار مهمی بازی می‌کند. بیشتر مشکلات روانی‌ که افراد در بزرگسالی تجربه می‌کنند نتیجه‌ی تجارب ناخوشایندی است که در کودکی از سر گذرانده‌اند. بسیاری از والدین تصدیق می‌کنند که بزرگ‌ کردن کودکان بسیار دشوار است و تمام تلاش خود را کرده‌اند تا ارزش‌های والای انسانی را به فرزندان خود بیاموزند.

ترس واکنشی هیجانی است و هرگاه امنیت جسمی و عاطفی و شخصیتی انسان به خطر بیافتد، ظاهر می‌شود. ترس در کودکان نمود بیشتری دارد به طوریکه بسیاری از اوقات باعث سلب آرامش خود کودک و والدینش میشود.

ترس از موجودات خیالی، ترس از تاریکی، ترس از حیوانات، ترس از دزد، ترس از آمپول بیشترین ترس‌ها در میان کودکان هستند.

قدم به دنیای کودکان
مهیار شش ساله میگوید: شب‌ها در اتاق خودم نمی‌خوابم، چون هیولا در تاریکی سراغم می‌آید.

صدف همکلاسی مهیار میگوید: من از هیولا نمیترسم، چون مال کارتون هاست، اما از گربه میترسم، چون چنگ میزند!

یاسا دیگر پسر مهدکودکی می‌گوید: من وقتی کوچولو بودم از مرد عنکبوتی میترسیدم، اما الان بزرگ شدم!
زانیار پنج ساله، اما ترس متفاوتی دارد.. مادرش میگوید شب که میشود از ترس دزد نمیتواند راحت بخوابد و مدام میگوید اگر دزد بیاید چکار کنیم!

علل ترس در کودکان
ترس کودکان به اعتبار علل مختلف آن به انواع زیر تقسیم می‌شود:

ترس‌های ذاتی: کودکان با دو ترس متولد میشوند: ترس از ارتفاع و ترس از صدای بلند
ترس‌های عمدی: یعنی والدین یا اطرافیان کودک را از چیزی ترسانده باشند؛ مثل ترساندن کودک از چیز‌های خطرناک، نظیر آب جوش، برق، وسایل تیز و حتی ترساندن از تاریکی یا موجودات خیالی برای تهدید کودک.

خانم محمودی که مادری سی ساله و صاحب یک دختر پنج ساله است گفت: از دوسالگی کودک بازیگوشش را موقع شیطنت و حرف نشنوی با تهدید به زندانی کردن در اتاق تاریک ترسانده و با اینکه هیچوقت این کار را انجام نداده، اما این ترس در ملینای کوچک ریشه دوانده و او شب‌ها جرات نمیکند به تنهایی در اتاق خویش بخوابد.

ترس‌های تصادفی
علت ترس ممکن است تصادفی باشد. یعنی بدون آن که شما بخواهید کودکتان تصادفا در شرایط ترسناکی قرار بگیرد و بترسد، مثل تجربه تلخ حمله سگ که سبب پیدایش ترس از حیوانات می‌شود.

حاجی کارشناس روانشناسی در خصوص ترس‌های اکتسابی گفت: مهمترین ترس‌های اکتسابی دو نوع اند ترس انتقالی از مادر به کودک که در این حالت کودک ترس و وحشت را در مادر خود میبیند و این حس ترس ناخودآگاه در او هم ریشه میکند مثل ترس از رعد و برق و حشرات و تاریکی نوع دوم ترسی است که با دیدن فیلم و کارتون‌های ترسناک و خشن به کودک منتقل می شود.

وی ترس‌های عاطفی را اینطور بیان کرد که این ترس ممکن است به علت هیجانات عاطفی و فشار‌های روحی کودک باشد. تنش‌های عصبی و عاطفی ابتدا به صورت اضطراب و سرانجام به صورت ترس دائمی در کودک ظاهر می‌شود. مانند اضطراب ناشی از دوری پدر و مادر یا کشمش بین اعضای خانواده و علی الخصوص پدر ومادر که ترس و عدم امنیت را به کودک القا میکند.

پیشگیری از ایجاد ترس و وحشت در کودکان
هرگز نزد کودک از خطر احتمالی یا امکان وقوع حادثه‌ای صحبت نکنید.

اگر احتمال می‌دهید کودکتان از صدای رعد و برق بترسد، در یک روز طوفانی، او را به حیاط یا روی بالکن ببرید و به او بگویید که حالا در آسمان برقی را خواهد دید و صدای بلندی را خواهد شنید و به این صورت با او بازی کنید.

اگر حدس می زنید کودکتان از پزشک یا دندانپزشک بترسد، او را پیش از آن که در موقعیت قرار بگیرد، آماده سازید، با او دکتر بازی کنید و برخی از وسایل کار دندانپزشک و پزشک را به او معرفی کنید. هرگز نه خود و نه اطرافیانتان نزد کودک، ماجرای درد کشیدن دندان یا عصب کشی دندان یا دردآمپول را توصیف نکنید.

اگر کودک باید برای مدتی در بیمارستان بستری شود، او را از قبل آماده سازید و درباره آنچه در آن جا خواهد دید با او صحبت کنید. به هیچ وجه به او نگویید که در بیمارستان به او بسیار خوش خواهد گذشت، زیرا واقعیت ندارد.

اگر لازم است مدتی از خانه دور باشید حتما از قبل به کودک بگویید. برخی از مادران در چنین مواقعی یک روز به بهانه خرید کردن از خانه خارج می‌شوند و دیگر بر نمی‌گردند. این نوع غیبت، حتی اگر چند روز بیشتر نباشد، صدمه عاطفی شدیدی به کودک، مخصوصا در سنین ۲ تا ۶ سالگی وارد می‌سازد و کودک را دچار ترس و دلهره دائمی می‌سازد که حتی پس از بازگشت مادر نیز برطرف نخواهد شد.

اگر خودتان از چیزی ترسیدید، سعی کنید تا جایی که برایتان امکان دارد. خود را کنترل کنید، چون دلهره و اضطراب شما به کودک منتقل خواهد شد.

چگونگی رفتار با کودکی که می ترسد
یوسفی مشاور خانواده گفت: برای کاهش ترس در کودکان و ریشه کن کردن آن باید چند نکته را مورد توجه قرار داد.

اول اینکه هرگز کودک را به خاطر ترسش، مسخره یا تهدید نکنید و از گفتن جملاتی نظیر “خجالت آور است، تو دیگر بزرگ شده‌ای ” جدا بپرهیزید.

با او درباره افراد شجاع صحبت کنید و برایش قصه‌هایی تعریف کنید که قهرمان آن‌ها کودکانی شجاع هستند و هرگز از او توقع انجام کاری را که بیش از حد تواناییش است نداشته باشید.

هرگاه عملی شجاعانه، هر چه قدر هم کوچک، از او سر زد، وی را تشویق کنید و تا جایی که می‌توانید او را به مهر و علاقه خودتان نسبت به او مطمئن سازید.

او را از نظر بدنی و مزاجی تقویت کنید، زیرا عدم قدرت بدنی، توانایی و مقاومت فرد را کاهش می‌دهد.

از بین بردن ترس در کودکان
خانم گنجعلی مربی مهدکودک که روانشناس کودکان نیز هست، درباره برطرف کردن ترس در کودکان گفت: من سعی میکنم والدین را قانع کنم که نباید کودک را ناگهان با ترسش روبرو کنند. برای نمونه اگر کودک از آب می‌ترسد، نباید او را ناگهان در حوض یا استخر یا دریا رها ساخت، بلکه باید او را کم کم با موقعیت ترسناک آشنا کرد، به طور مثال ابتدا با او به کنار حوض استخر یا دریا رفت و غذا خورد، بعد وارد قسمت کم عمق آب شد و با او آب بازی و کم کم شنا کرد.

وی ادامه داد:اگر کودک از دزد می ترسد باید بدون آوردن اسم دزد، شب‌ها قبل از خواب تمام در‌ها و دستگیره‌ها و پنجره‌ها را همراه کودک چک کرد تا به طور غیرمستقیم به کودک اطمینان خاطر داده شود که محیط خانه امن است.

وی با عنوان این مثال که اگر کودک از تاریکی می ترسد و برای از بین بردن این ترس چه باید کرد، افزود: عاقلانه‌ترین راه این است که او را کم کم با تاریکی آشنا کرد و میزان تاریکی را بتدریج افزایش داد، مثلا” با او در یک اتاق نیمه تاریک بازی کرد و غذا خورد. چراغ کم نوری را دور از او در اتاقش گذاشت، رفته رفته چراغ را دور و دورترین کرد و سرانجام آن را از اتاقش خارج ساخت.

خانم گنجعلی در پایان افزود: در صورتی که ترس کودک آن قدر شدید بود که والدین با به کارگیری این روش‌ها موفق به از بین بردن یا کاهش آن نشدند، باید حتما” به روانشناس کودک یا متخصص تعلیم و تربیت مراجعه کرده و مشکل را با او در میان گذاشت.