بی‌توجهی به ادبیات کودک موجب ارتباط آنها با بازی‌های رایانه‌ای می‌شود

به گزارش کودک پرس ، ادبیات کودک و نوجوان امروزه شاخه‌ای از ادبیات است و شعر، داستان و … در آن برای کودک و نوجوان خلق می‌شود. کاملا مشخص است که ساختار، پیام و محتوای این آثار متناسب با درک و فهم کودکان و نوجوان بنا شده است.

به طور کلی منظور از ادبیات کودک کتاب‌های داستان، شعر و سایر کتاب‌هایی است که برای سنین زیر 15 سال نوشته می‌شود و به طور غیر مستقیم به آن‌ها آموزش می‌دهد.

کارشناس مسائل کودک و نوجوان در این رابطه به خبرنگار فارس در اراک می‌گوید: این شاخه از ادبیات در دنیا در قرن نوزدهم میلادی ایجاد شد و در کشورمان ایران این شاخه از ادبیات تا قبل از مشروطیت رواج نداشت، قبل از آن اگر شعری برای کودک و نوجوان سروده می‌شد لحن آمرانه و بزرگسالانه در آثار دیده می‌شد.

محمدتقی حقی می‌افزاید: تا قبل از مشروطیت تصور همگان از ادبیات کودک این بود که انتظارات و خواسته‌های بزرگ‌ترها را مطرح کند اما بعد از انقلاب مشروطه ادبیات کودک به کلی متحول شد و مدارسی در ایران تاسیس شد و کتاب‌های درسی نیز به گونه‌ای تدوین شد که زمینه به وجود آمدن شعر کودک را فراهم ساخت.

وی با بیان اینکه اولین کسانی که در ایران شعر کودک سرودند ملک الشعرای بهار و ایرج میرزا بودند، تصریح می‌کند: این اشعار با لحنی بزرگسالانه و کاملا کلاسیک بودند و به شکلی مستقیم به کودکان آموزش می‌دادند قابلیت آن را نداشتند که در حوزه شعر و ادبیات کودک قرار بگیرند. با این حال تلاش‌های این دو در شکل گیری ادبیات کودک و نوجوان بی‌تاثیر نبود و اهمیت داشت.

کارشناس حوزه کودک و نوجوان ادامه می‌دهد: پس از این دو جبار عسگرزاده معروف به باغچه‌بان اشعار و کتاب‌هایی برای کودکان سرود و نقش مهمی را در این زمینه ایفا کرد، پس از او نیز کسانی مثل عباس یمینی شریف، ابراهیم بنی احمد، یحیی دولت آبادی برای کودکان آثاری را خلق کردند.

حقی می‌گوید: با ظهور شاعرانی مثل محمود کیانوش و پروین دولت آبادی شعر کودک در مسیر تازه‌ای پا نهاد و این دو درک مناسب‌تری از شعر کودک داشتند، پس از آن‌ها افرادی در حوزه ادبیات کودک وارد عرصه شدند که توانستند اعتبار و جایگاه خوبی برای شعر کودک دست و پا کنند، کسانی مثل شکوه قاسم‌نیا، اسدالله شعبانی، مصطفی رحمان‌دوست، بیوک ملکی، جعفر ابراهیمی، ناصر کشاورز، افسانه شعبان نژاد و … که هریک در توسعه و رشد شعر کودک گام‌های مهمی برداشتند.

بی‌توجهی به حوزه ادبیات کودک موجب برقراری ارتباط آنها با بازی‌های رایانه‌ای می‌شود

استاد دانشگاه ادبیات استان مرکزی نیز می‌گوید: امروزه ادبیات کودک و نوجوان نیاز به توجه ویژه دارد تا با آفریدن آثار متناسب با سن و درک مخاطب کودک و نوجوان بتوان گام‌های بزرگ و خوبی برای رشد شخصیت آنان برداشت، بی‌توجهی به حوزه ادبیات کودک و نوجوان بستری را فراهم می‌کند تا نسل جدید با بازی‌های رایانه‌ای و شخصیت‌های کارتونی خارجی پیوند و دوستی بیشتری برقرار کند، حال این که ادبیات کهن و درخشان سرزمین ایران با چهره‌های سرشناس و ارزنده‌ای که دارد می‌تواند و قدرت آن را دارد که نسلی با فرهنگ تربیت کند.

طاهره رحیمی ادامه می‌دهد: نیازهای کودکان با خواسته‌های بزرگسالان به کلی متفاوت است و برای رفع نیازهای آنان باید به شکل حساس و دقیق عمل کرد، مثلا نوجوانان در پی درک فلسفی از جهان خود هستند لذا کتاب‌های تاریخی و اجتماعی و کتاب‌هایی در زمینه اختراعات و اکتشافات برای سن آن‌ها مناسب است.

وی می‌افزاید: در انتخاب کتاب برای کودکان باید به ظاهر و باطن کتاب توجه کرد، نویسنده و ناشر کتاب و قیمت کتاب نیز از موارد مهم دیگر هستند که لازم است مد نظر قرار بگیرند.

استاد دانشگاه ادبیات در پاسخ به این سوال که ادبیات کودک چه ویژگی‌هایی دارد؟ بیان می‌کند: نکته مهم در این رابطه مخاطبان ادبیات کودک است که آن را از ادبیات بزرگسال متمایز و جدا می‌کند. پس لازم است نویسنده‌ای که در عرصه کودک و نوجوان فعالیت می‌کند نیازهای این مخاطبان را به درستی بشناسد، یعنی باید از کلمات و واژه‌های مناسب سن کودک استفاده کرد و از به کار بردن کلمات سخت خودداری کرد.

شعر خواندن برای کودک دیدگاه او را نسبت به جهان پیرامونش توسعه می‌دهد 

یکی دیگر از کارشناسان حوزه کودک و نوجوان  نیز می‌گوید: شعر خواندن برای کودک فواید زیادی دارد که از آن جمله باعث رشد دایره کلمات کودک می‌شود یعنی او را با کلمات جدید آشنا می‌کند، دیگر این که دیدگاه او را نسبت به جهان پیرامونش توسعه می‌دهد.

مرجان بزچلویی می‌افزاید: کودک از شعر و کلمات آهنگین بسیار لذت می‌برد و در حقیقت کودکان شعر و کلام آهنگین را دوست دارند، شعر خواندن برای کودکان باعث می‌شود عواطف و احساسات آن‌ها به شدت لطیف شود و در ضمن به تجارب آنها هم افزوده می‌شود. دیگر این که اگر می‌خواهیم بچه‌ها تخیل قوی داشته باشند باید به سرزمین شعر و قصه سفر کنیم.

وی بیان داشت: شاعر کودک یعنی کسی که برای کودک شعر می‌گوید باید به موسیقی شعرش توجه کند. اگر موسیقی شعر شاد باشد کودک بیشتر لذت می‌برد و جذب شعر می‌شود، دوم این که نباید از دایره درک و فهم کودک خارج شد، یعنی به توان کودک باید توجه کرد.

این کارشناس می‌گوید: فضای شعر کودک باید شاد و نشاط انگیز باشد و کودک را ملول و خسته نکند. تخیل شعر هم باید به میزان متناسب باشد، یعنی کلام دشوار و پیچیده نشود و کودک قادر به فهم شعر باشد.

بزچلویی ادامه می‌دهد: کلام مادر در سنین کودکی برای فرزند بسیار آرامش بخش است از این رو توصیه می‌شود مادران همیشه در کنار فرزندان خود شعر بخوانند، به طور مثال لالایی یکی از انواع شعر کودک است و به طور عامیانه و شفاهی و سینه به سینه نقل می‌شود. آهنگ این اشعار بسیار ملایم و آرامش بخش است و این اشعار اگر چه برای کودکان سروده شده ولی بیانگر درد و آمال و آرزوهای مادران بوده است. چیستان‌ها و اشعار طنز هم انواعی از شعر کودک است.

کارشناس حوزه کودک و نوجوان می‌گوید: در شعرهایی که با مضامین تربیتی سروده می‌شود شاعر به هیچ عنوان نباید از لحن مستقیم و آمرانه توام با پند و اندرز بهره بگیرد، در برخی از شعرهای کودک نیز شاعر به وصف طبیعت می‌پردازد و امکان آشنایی کودک با محیط پیرامون و طبیعت را فراهم می‌کند.

منبع: فارس