ساماندهی بیش از ۸۰۰ کودک کار و خیابان از سال گذشته تاکنون

به گزارش کودک پرس ،سید سعید آرام، با اشاره به آخرین وضعیت طرح ساماندهی کودکان کار و خیابان در تهران بیان کرد: در طرح حمایت اجتماعی از کودکان کار و خیابان به دنبال حمایت اجتماعی، توانمندسازی و ایجاد شرایطی هستیم تا کودکان برای کار در خیابان نباشند.

وی با بیان اینکه طرح حمایت اجتماعی از کودکان کار و خیابان از اواسط سال ۹۹ شروع شد، گفت: آغاز کار این طرح به این شکل بود که با استفاده از نیروهای تخصصی اورژانس اجتماعی به مدت چند هفته‌ای در چهارراه و محل‌هایی که این کودکان تجمع داشتند حضور پیدا کردیم و با کودکان، کسبه و ساکنان محله ارتباط برقرار کردیم که بتوانیم جلب اعتماد کنیم. از شهریورماه سال ۹۹ کار به طور جدی شروع شد و براساس آن از کودکان تا ۱۵ سال حمایت اجتماعی صورت می‌گرفت؛ پس از اینکه کودکان از طریق تیم‌های شناسایی، شناسایی می‌شدند، با استفاده از نیروهای جذب، کودکان به مراکز غربالگری ارجاع می‌شدند.

رئیس ستاد حمایت از کودکان کار و خیابان استان تهران بیان کرد: در مراکز غربالگری چند فعالیت پیگیری شد؛ باتوجه به اینکه هم در دوران شیوع کرونا بودیم و هم سلامت کودکان برای ما اهمیت بالایی داشت، زمانی که کودکان به مراکز وارد می‌شدند معاینات کامل پزشکی برایشان انجام می‌شد تا از سلامت‌شان اطمینان حاصل شود. پس از آن برایشان پرونده مددکاری و روانشناختی تشکیل و برای همه کودکان اسکن عنبیه انجام می‌شد تا بانک اطلاعاتی مناسبی از آنها داشته باشیم، چراکه در سنوات گذشته به دلیل نبود بانک اطلاعاتی، هرکدام از این کودکان با عناوینی وارد می‌شدند که شاید مشخصات فردی حقیقی‌شان نبود و در صورت ورود دوباره به مراکز، با نام دیگر ورود پیدا می‌کردند، اما وقتی اسکن عنبیه انجام می‌شد، اگر مجدد این کودکان را پیدا می‌کردیم به راحتی قابل شناسایی بودند.

آرام ادامه داد: پس از این مراحل ما با سه حالت روبه‌رو بودیم؛ تعدادی از آنها کودکان ایرانی بودند که بلافاصله خانواده‌هایشان را شناسایی می‌کردیم. کمتر از ۱۵ درصد کودکانی که در این طرح جمع‌آوری شدند، ایرانی بودند که بلافاصله خانواده‌ها شناسایی و از منزلشان بازدید  و پس بررسی شرایط، کودک به خانواده سپرده شد و از طریق موسساتی که وظیفه توانمندسازی کودکان را داشتند، پرونده آنها به موسسات سپرده می‌شد تا اقدامات توانمندسازیشان آغاز شود.

وی با بیان اینکه حدود ۸۵ درصد کودکانی که جمع‌آوری و جذب شدند از اتباع بودند، اظهار کرد: اتباع به چند گروه تقسیم می‌شوند؛ دسته اول اتباع قانونی بودند که به طور قانونی می‌توانستند در کشور حضور داشته باشند؛ خانواده‌های این کودکان نیز شناسایی و از منزلشان بازدید می‌شد و درنهایت پس بررسی شرایط خانواده، کودک به خانواده سپرده می‌شد و مانند کودکان ایرانی برایشان اقدامات توانمندسازی انجام می‌شد.

رئیس ستاد حمایت از کودکان کار و خیابان استان تهران یادآور شد: گروه سوم کودکان اتباعی بودند که به صورت غیرقانونی در کشور حضور داشتند و تعدادی زیادی از آنها و خانواده‌هایشان نیز در ایران بودند. پس از آن که از منزل این کودکان بازدید می‌شد برای اقدامات آتی به مرکز اسکان موقت ارجاع داده می‌شدند که قرار بود تا ۲۱ روز از آنها نگهداری شود تا وضعیتشان مشخص شود. اما آن دسته از کودکانی که فاقد خانواده بودند و به صورت قانونی در کشورمان حضور داشتند، از طریق اداره اتباع شناسایی می‌شدند و قرار بود که کارهای قانونی‌شان انجام شود و اگر این امکان وجود دارد، به همراه خانواده از مرز رد شوند.

آرام یادآور شد: همچنین برخی از کودکان اتباع بیگانه نیز بودند که اصلا سرپرستی نداشتند که برای آنها برنامه این بود که در مراکز شبه خانواده از آنها نگهداری شود.

رئیس ستاد حمایت از کودکان کار و خیابان استان تهران در ادامه به ارائه گزارش آماری از وضعیت طرح ساماندهی کودکان کار و خیابان پرداخت و تصریح کرد: از ابتدای اجرای طرح تا روز ۱۱ اردیبهشت سال جاری ۸۲۰ کودک از سطح شهر جمع‌آوری شده است که از این تعداد بیش از ۶۰۰ کودک اقدامات ساماندهی برایشان آغاز شده و اکنون تیم‌های تخصصی ورود پیدا کرده و اقدامات لازم را انجام می‌دهند.

به گفته وی، از میان ۸۲۰ کودک، تعداد کودکان دختر کمتر از ۵۰ نفر بوده است که جمع‌آوری شدند.

اجباری برای ساماندهی کودکان در این طرح وجود ندارد

آرام افزود: مهمترین شرایط طرح ما این است که نمی‌خواهیم بالاجبار کودکی را در این طرح جمع‌آوری کنیم و عموما با این رویکرد بوده که کودکان همراه ما بودند و شرایط را بپذیرند تا ما بتوانیم اقدامات حمایتی را انجام دهیم. عموما کودکانی که از ساماندهی امتناع می‌کردند همراه با والدینشان بودند، در واقع در سر چهارراه‌ها کودک با والدینش مشغول به کار است و آنجاست که امتناع و مقاومت وجود دارد، اما عموما کودکان با ما همراه بودند و خودشان تمایلی به حضور در این فضا را نداشتند.

وی در ادامه در پاسخ به این سوال که آیا در میان این کودکان، کودکان دارای همسر نیز شناسایی شده‌؟ گفت: در میان این کودکان موردی که کودک همسر باشند نبوده‌ است.

۱۲ نفر از کودکان ساماندهی شده دوباره به خیابان‌ها برگشتند 

رئیس ستاد حمایت از کودکان کار و خیابان استان تهران با بیان اینکه از ۸۲۰ کودکی که جمع‌آوری شده و همچنین کودکانی که ترخیص شده‌اند، تنها ۱۲ کودک دوباره در خیابان‌ها پیدا شده‌اند، تصریح کرد: کارهای حقوقی این ۱۲ کودک نیز در حال انجام است، چراکه وقتی کودکان ترخیص می‌شوند، برای اینکه بتوانند از خدمات حمایتی ما استفاده کنند تعهد می‌دهند تا در کف خیابان‌ها نباشند و در مراکز، حمایت‌های آموزشی برایشان صورت گیرد و در عین حال یکی از اعضای خانواده که شرایط توانمندسازی را داشته باشد؛ شرایط و بستر را برای اشتغال آنها مهیا می‌کنیم.

ویژگی‌های طرح جدید ساماندهی کودکان کار و خیابان 

آرام در ادامه با بیان اینکه طرح ساماندهی کودکان کار و خیابان به دفعات متعددی در کشور اجرا شده است، افزود: این طرح نسبت به طرح‌های گذشته دارای چند ویژگی است؛ اول آنکه طرح‌های گذشته به صورت ضربتی انجام می‌شد؛ به این معنی که در مقطعی اجرا و سپس رها می‌شد و کودکان دوباره به کف خیابان‌ها بازمی‌گشتند. اما طرحی که اکنون اجرا می‌شود ضربتی نیست و همیشه این روند ادامه دارد تا ما بتوانیم با این معضل مقابله کنیم.

وی با اشاره به دومین ویژگی این طرح گفت: در گذشته هیچ بانک اطلاعاتی درستی از این کودکان نداشتیم، یعنی کودکان را جمع‌آوری می‌کردیم، سپس پرونده تشکیل می‌شد و بعد از ترخیص کودکان وقتی دوباره وارد خیابان می‌شدند نمی‌دانستیم که آنها کودکانی هستند که یکبار جمع‌آوری شدند یا کودکان جدید هستند. اما با اسکن عنبیه شناسنامه‌ای برای آنها صادر می‌شود که قابل شناسایی هستند. آنچه در این طرح مورد اهمیت است، این است که بتوانیم از این کودکان حمایت اجتماعی کنیم. عمده این کودکان به واسطه نیاز اقتصادی وارد کار و کف خیابان شدند، ما باید راهی را برای رفع مشکل اقتصادی‌شان پیدا کنیم، به همین دلیل علاوه بر اینکه از کودکان حمایت‌های آموزشی و فرهنگی صورت می‌گیرد، خانواده‌هایشان را نیز تحت حمایت قرار داده و زمینه توانمندسازی را برای آنها مهیا می‌کنیم.

نظر رئیس ستاد حمایت از کودکان کار و خیابان درباره سریال ملکه گدایان

رئیس ستاد حمایت از کودکان کار و خیابان استان تهران در پاسخ به سوالی درباره سریال ملکه گدایان مبنی بر اینکه آیا میان کودکان جمع‌آوری شده، کودکانی کاری که به صورت باند فعالیت کنند نیز شناسایی شده است؟ به ایسنا گفت: سریال ملکه گدایان با بافته ذهن نویسنده شکل گرفته است. در واقع شاید چنین شرایطی با این ویژگی‌های فیلم را چندان مشاهده نکنیم؛ البته اصلا منکر این موضوع نمی‌شویم که برخی از این گروه‌ها به صورت تجمعی کار می‌کنند، یعنی هستند گروه‌هایی که کودکان آنها را به عنوان عمو یا دایی صدا می‌کنند و افرادی هستند که گروهی از این کودکان را هدایت می‌کنند و نمی‌توان گفت که باند وجود ندارد.

وی ادامه داد: قطعا در کارهای این چنینی گروه‌هایی وجود دارند که سوء استفاده می‌کنند و این کار از طریق دستگاه‌های امنیتی (نیروی انتظامی و سایر سازمانهای امنیتی) در حال پیگیری است تا باندها متلاشی شود اما آنچه در سریال دیده می‌شود، ما در شناسایی، با این رویکرد روبه‌رو نشدیم.

ورود ستاد حمایت از کودکان کار و خیابان برای ساماندهی کودکانی که در متروها یا به صورت زیرزمینی کار می‌کنند

آرام در پاسخ به این سوال دیگری مبنی بر اینکه آیا در این طرح به حمایت و شناسایی کودکانی که به صورت زیرزمینی کار می‌کنند اقدام نمی‌شود؟ بیان کرد: گام بعدی ما برای این موضوع است. کودکانی که به صورت زیرزمینی فعالیت می‌کنند به چند گروه تقسیم می‌شوند، برخی از این کودکان در کارگاه‌هایی مشغول به کار هستند که این مورد به همراهی معاونت کار وزارت رفاه بازمی‌گردد که کارگاه‌های تولیدی زیرنظر این مجموعه است. در این زمینه نیز پروتکلی در دست اقدام است تا با کارگاه‌هایی که از کودکان زیر ۱۵ سال به عنوان کارگر استفاده می‌کنند، برخورد شود و این گام بعدی ما است زیرا مطمئنا تعداد زیادی از این کودکان، بعد از این که طرح حمایت اجتماعی در سطح شهر انجام شده به سمت کارگاه‌های زیرزمینی سوق داده شدند.

وی افزود: در این راستا با همکاری معاونت کار وزارت رفاه پروتکلی تدوین می‌شود تا موضوع را پیگیری کنیم.

آرام همچنین درباره کودکانی که در متروها مشغول به دست‌فروشی هستند، گفت: گروه دیگری از کودکان هستند که وارد متروها شده‌اند، برای آنها نیز برنامه‌ریزی می‌کنیم و گام بعدی‌مان این است که تیمی که در حال حاضر برای حمایت اجتماعی، شناسایی و جذب کودکان در سطح شهر فعالیت می‌کند، وارد فضاهای متروها نیز شوند و بتوانیم این پدیده را هم جمع‌آوری کنیم. در این راستا قدم‌های اولیه برداشته شده و در چند منطقه ورود کرده‌ایم و امید است بتوانیم این طرح را در کل شهر گسترش دهیم.