پل ارتباطی بین محیط زیست، کودک و کتاب قطع شد

به گزارش کودک پرس ، باید از محیط زیست خود محافظت کنیم، حیات وحش در حال انقراض است، طبیعت رو به نابودی است… این‌ها همه شعارهایی است که امروزه در همه جا از محفل و نشست و همایش گرفته تا سخنرانی مدیران و صدا و سیما و … شنیده می‌شود. اما وقتی خوب نگاه می‌کنیم می‌بینیم عملا اقدامی در این زمینه صورت نمی‌گیرد و حرکت‌هایی هم که به صورت خودجوش از سوی برخی نهادهای مدنی یا بخش خصوصی انجام می‌شود به دلایل مختلف خشکیده می‌شود.

حال در زمانه‌ای كه محيط‌زيست يكی از اصلی‌ترين چالش‌های جهانی برای زندگی آينده انسان است و آموزش و فرهنگ‌‌سازی در ميان كودكان و نوجوانان برای نگهبانی و حمايت از محيط زيست، به ضرورتی اجتناب‌ناپذير بدل شده است، جشنواره سپیدار با این باور که کودکان و نوجوانان مهم‌ترین افرادی هستند که می‌توان به آنها برای نجات کره زمین و محیط‌زیست امید بست، به عنوان نخستین جشنواره محیط‌زیستی با هدف متصل کردن کودکان و نوجوانان از طریق کتاب به عنوان مهم‌ترین پایه فرهنگ به محیط‌زیست در سال 1394 شکل گرفت و سه دوره از آن برگزار شد اما امسال علی‌رغم اینکه 29 دی‌ماه، روز هوای پاک، گذشت، شاهد برگزاری چهارمین دوره این جشنواره نبودیم و نه فراخوانی منتشر شد و نه جشنواره‌ای برگزار شد.

مردم به اخبار جنجالی بیشتر واکنش نشان می‌دهند تا جشنواره محیط زیستی
سیدرضا کروبی، مدیر انتشارات فنی ایران و مسئول برگزاری جشنواره سپیدار در این بار می‌گوید: ما تا به حال سه دوره از این جشنواره را برگزار کردیم و آثار برگزیده را منتشر کردیم براین اساس در مجموع حدود 15 عنوان کتاب محیط‌زیستی برگزیده دوره‌های اول و دوم را منتشر کرده‌ایم و حدود 6 عنوان هم از دوره سوم جشنواره سپیدار در دست چاپ داریم. و انتظار داشتیم استقبال بیشتری از این جشنواره شود و نهادهای مرتبط دیگر با ما همکاری کنند اما این اتفاق نیفتاد.

او می‌افزاید: در جشنواره سپیدار، به دلیل اینکه بحث حفاظت از محیط زیست و فرهنگسازی مطرح است، نهادها و سازمان‌های دیگر هم نقش دارند، و ما انتظار داشتیم این جشنواره در صدا و سیما، رسانه‌ها و خبرگزاری‌ها انعکاس بیشتری پیدا کند اما متاسفانه مردم به اخبار جنجالی درباره محیط زیست مانند سوختن بخش اعظم جنگلی در شمال کشور یا نابود شدن نسل یکی از حیوانات حیات وحش بیشتر توجه می‌کنند و واکنش نشان می‌دهند تا جشنواره‌ای که هدفش فرهنگسازی و حمایت از محیط زیست است.

نخستین دوره جایزه سپیدار

مدیر انتشارات فنی ایران در ادامه یادآوری می‌کند: متاسفانه در زمینه محیط‌ زیست تابه حال کتاب‌های کمی برای کودکان و نوجوانان تالیف شده است و زمانی که ما می‌خواستیم کتاب‌های این دوره را ارزیابی کنیم مجبور شدیم برای دستیابی به آمار قابل قبول در این حوزه آثار را از سال 1380 تا به حال یعنی طی 13 سال بررسی کنیم. از سویی چون نمی‌توان تنها به توصیه‌های نویسندگان و بزرگترها به کودکان و نوجوانان درباره محیط زیست اکتفا کرد، باید ببینیم بچه‌ها با چه نگاهی به محیط زیست می‌نگرند. تلاش ما در این جشنواره بر این بود که از توانایی و وابستگی و قدرت فطری و ذهنی بچه‌ها استفاده کنیم اما در سومین دوره این جشنواره که سال گذشته برگزار کردیم آثاری که از 100 هزار مدرسه به دست ما رسید درمجموع 500 اثر بود که برخی از آن‌ها در حد یک نقاشی بود و استقبال کمتر از حدی بود که ما تصور می‌کردیم.

این ناشر اضافه می‌کند: با توجه به اینکه بخش قابل توجهی از شرکت‌کنندگان این جشنواره که می‌توانند به خلق اثر بپردازند، دانش‌آموزان هستند، آموزش و پرورش نقش زیادی در اطلاع‌رسانی این جشنواره برعهده دارد. ما برای مدارس فراخوان فرستادیم اما آموزش و پرورش اجازه نداد پوسترها در مدارس استفاده شود و به صورت عمومی به دانش‌آموزان اطلاع‌رسانی نشد.

کروبی می‌گوید: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم که قرار بود در راستای حمایت از این جشنواره بخشی از کتاب‌های منتشر شده هر دوره را خریداری کند، کتابی خریداری نکرد. حتی سازمان محیط زیست هم که متولی اصلی ترویج فعالیت‌های حمایتی از محیط زیست است، در جلسه آخر داوری آثار سومین دوره جشنواره سپیدار، کارشناسی نفرستاد. تنها نهادی که حمایتش را قطع نکرد، کانون پرورش فکری بود که سالنش را به صورت رایگان در اختیار ما قرار داد تا آئین اختتامیه سومین دوره را در آنجا برگزار کنیم و بقیه هزینه‌ها، اعم از چاپ کتاب‌ها و هزینه داوری و جوایز را ما پرداخت کردیم. ما هم که تنهایی نمی‌توانیم از عهده انجام همه کارها بربیاییم، وقتی آموزش و پرورش حتی در اطلاع‌رسانی جشنواره و توزیع پوستر در مدارس با ما همکاری نمی‌کند چگونه می‌توانیم دانش‌آموزان را از برگزاری این جشنواره باخبر کنیم و در این شرایط چگونه می توانیم توقع ارسال تعداد قابل قبولی اثر داشته باشیم؟ درواقع کمتر کسی از نوشتن داستان‌ و رمان محیط زیستی استقبال می‌کند. به همین دلیل تعداد آثاری که هرساله به دست ما می‌رسید، کم بود و ما ترجیح دادیم امسال این جشنواره را برگزار نکنیم. لبته اگر شرایط بهتر شود در سال‌های آینده آن را ادامه می‌دهیم.

رشد 240 درصدی تعداد آثار تولیدی در حوزه محیط زیست در طول سه سال 
این درحالی ا‌ست که فریدون عموزاده خلیلی، دبیر جشنواره سپیدار، پیش‌تر در نشست خبری سومین دوره این جشنواره درباره روند رشد جایزه سپیدار در طول سه‌دوره اخیر گفته بود: «براساس آمار در سال 1394 حدود 608 اثر چاپ نشده به دست ما رسید که 440 اثر آن آثاری بود که توسط کودکان و نوجوانان نوشته شده بود. در سال 95، هزار و 617 اثر چاپ نشده و در سال 96 دوهزار و 268 اثر چاپ نشده به دست ما رسید که دوهزار و 186 اثر آن در حوزه کودک و نوجوان بود و تعداد آثار رسیده در طول سه سال اخیر رشد 240درصدی را نشان می‌دهد. البته این رشد در حوزه آثار کودک و نوجوان بیشتر بوده و نشان می‌دهد که ما تقریبا توانسته‌ایم به هدفمان برسیم و چون این رشد بدون استفاده از ابزارهای اطلاع‌رسانی وسیع ایجاد شده است برای ما بسیار خوشحال‌کننده است. رشد 400درصدی آثار تولیدی توسط کودکان و نوجوانان نشان‌دهنده جلب مشارکت آنها برای خلق آثار زیست‌محیطی است که ما را دلگرم می‌کند.»

برگزار نشدن جشنواره‌های مربوط به بچه‌ها زیان به ادبیات کودک است
براین اساس به سراغ فریدون عموزاده خلیلی، از نویسندگان و کارشناسان پیشکسوت ادبیات کودک، که از ابتدای راه جشنواره سپیدار، دبیری آن را برعهده داشته است، رفتیم و از او علت برگزار نشدن این جشنواره را جویا شدیم.

ترجیح می‌دهم سکوت کنم 
عموزاده خلیلی که سابقه زیادی در برگزاری جشنواره‌ها، تشکیل نهادها و سردبیری نشریات، در کارنامه‌اش دارد، در این باره می‌گوید: به هر حال عدم برگزاری هرجشنواره و هر برنامه‌ای که به نوعی به بچه‌ها ارتباط داشته باشد، برای ادبیات کودک یک نوع زیان محسوب می‌شود. اما قاعدتا مولفه‌های زیادی در برگزاری یک جشنواره و ادامه یافتن یا نیافتن آن تاثیر دارد که می‌تواند بستگی به شرایط مختلفی ازجمله روش برگزاری، انتظارات، شرایط مالی و … داشته باشد. اما من ترجیح می‌دهم درباره علت عدم برگزاری این جشنواره سکوت کنم و توضیحی ندهم.

سومین دوره جایزه سپیدار

پل ارتباطی بین محیط زیست، کودک و کتاب را قطع نکنیم
البته این نخستین باری نیست که برگزاری جشنواره‌ای به تعویق می‌افتد یا ادامه نمی‌یابد. اما باید توجه داشت که سپیدار فقط یک جشنواره نیست، سپیدار پل ارتباطی بین کودک، محیط زیست و کتاب است که ادامه آن علاوه براینکه نشان دهنده توجه به اهمیت فرهنگسازی در زمینه حفاظت از منابع طبیعی در حال نابودی، برای نسل کودک و نوجوان است، می‌تواند انگیزه‌ای برای نویسندگان و پدیداورندگان برای خلق آثار بهتر و باکیفیت‌تر در این حوزه باشد. بی‌شک تولید حجم زیادی از داستان‌های سبز تاثیرگذار می‌تواند در نهایت منجربه سبز ماندن انبوهی از گیاهان و ادامه حیات وحش باشد.

منبع: ایبنا