سیاحت در دنیای ادبیات کودک/ از «برادران گریم» تا «دیک برونا»

به گزارش کودک پرس ، کتاب «پدیدآورندگان ادبیات کودک از غرب تا شرق» از تازه‌های بازار نشر است که به قلم و کوشش مریم جلالی، عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی و عضو شورای کتاب کودک به رشته تحریر درآمده است.

این کتاب به معرفی 240 پدیدآور آثار ادبیات کودک از 42 کشور پرداخته است.

مبنای گزینش نویسنده کتاب، برای انتخاب و معرفی این پدیدآورندگان (اعم از نویسنده و شاعر) پیشگام بودن و تاثیرگذار بودن این چهره‌های ادبی بوده است.

نویسنده در این اثر، به چند دلیل از معرفی پدیدآورندگان ایرانی در حوزه ادبیات کودک، خودداری کرده است. تعداد بالای این پدیدآورندگان و وسعت فعالیت‌های آنان و همچنین وجود مجموعه ده جلدی «تاریخ ادبیات کودکان ایران» که پیش از این به اهتمام دو پژوهشگر موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان، یعنی زهره قائینی و محمدهادی محمدی منتشر شده است؛ از جمله این دلائل هستند.

مریم جلالی در تهیه و تالیف این کتاب، علاوه بر رجوع به منابع انگلیسی و عربی از روش گفت‌وگو و مکاتبه نیز بهره جسته است. وجود اطلاعات پراکنده و غیرمعتبر در میان حجم وسیع اطلاعات رسانه‌ای،موجب شده تا این پژوهشگر علاوه بر گفت‌وگو و مکاتبه مستقیم با پدیدآورندگان، بعضا با بازماندگان پدیدآورندگان متوفی نیز گفت‌وگو و مکاتبه کند.

نویسنده در بخشی از پیش گفتار کوتاه خود در کتاب، می‌نویسد: «با وجود تنوع آثار کودک و نوجوان از سرزمین‌های غربی گرفته تا شرق دور و آفریقا، همچنان شاهد فقدان اولیه خط سیرهای مدون و مشخص در تفکیک دوره‌ها، سبک‌ها و مبانی فکری ادبیات کودک و نوجوان هستیم.» اما این سخن به معنای آن نیست که کتاب صرفا ارائه دهنده اطلاعات عمومی است؛ چراکه ساختار و شیوه‌ای که نویسنده برای معرفی پدیدآورندگان به کار برده است، امکان این تقلیل و تنزل را نمی‌دهد.

تلاش ارزنده و طاقت‌سوز نویسنده کتاب در دسته‌بندی پدیدآورندگان بر اساس کشورها و  انتخاب ساختاری مناسب در مطالب مربوط به هر پدیدآور، امکان چنین تقلیلی را نمی‌دهد. چندان که نویسنده با پرهیز از ارائه اطلاعات غیرضروری و غیرکاربردی، به معرفی زندگینامه حرفه‌ای، کتابشناسی و خلاصه‌ای از آثار مهم هر یک از پدیدآورندگان می‌پردازد.

انتخاب خط سیری زمان‌مند از سوی نویسنده، برای معرفی پدیدآورندگان هر کشور را نیز باید انتخابی هوشمندانه دانست، بطوری که خواننده کتاب می‌تواند رگه‌های تحول در عرصه ادبیات کودک از سده‌های پیشین تا به امروز را از این خط سیر استخراج کند.

از سوی دیگر، اگر چه پیش گفتار کتاب بسیار کوتاه است؛ اما در همین حجم اندک، کلیدهایی برای ورود به کتاب از زاویه اندیشه‌ورزی، در اختیار مخاطب قرار می‌دهد؛ بطوری‌ که که می‌خوانیم:
«نظر به رابطه عمیق و تاثیرگذار فعالیت‌های علمی و عملی در عرصه ادبیات کودک و نوجوان، هر چه جریان‌های ادبی‌ساز، وضوح بیشتری داشته باشد،به همان میزان جوامع در نقد و ارزیابی آثار کامیاب‌تر خواهند شد؛ حال آنکه در این میان لازمه ورود، آشنایی با پدیدآورندگان آثار کودک و نوجوان و سطح فعالیت آنان است.»

با ویژگی‌هایی از این دست، کتاب را باید مناسب پژوهشگران حوزه ادبیات کودک و کنش‌گران حرفه‌ای این حوزه دانست؛ اما این تکمله را نیز باید افزود که درج خلاصه‌ای از آثار مهم ادبیات کودک در این کتاب، آن را برای دیگر مخاطبان از جمله معلمین، مربیان و والدین نیز خواندنی و قابل استفاده کرده است.

کتاب «پدیدآورندگان ادبیات کودک از غرب تا شرق» در 328 صفحه به قیمت 39 هزار تومان از سوی انتشارات آرون منتشر شده است.

منبع: ایبنا