دانش‌آموزان در برخی مناطق محروم نیازمند معلم هستند

به گزارش کودک پرس ، قاسم‌ علی خدابنده ضمن اشاره به چالش‌های آموزش و پرورش استان گفت: سال تحصیلی جاری را با کمبود 13 هزار معلم آغاز کردیم و برای جبران این کمبود راهکارهای مختلفی همچون استمرار خدمت بازنشستگان، برون‌سپاری، خرید خدمات آموزشی و … را به‌کار بستیم.

وی از صالح‌آباد، زاوه و مناطق محروم و مرزی به عنوان مناطقی که بیشترین کمبود نیرو را دارند نام برد.

خدابنده همچنین با اشاره به بازنشسته‌ شدن 330 هزار نفر در آموزش و پرورش کشور طی 4 سال آینده تصریح کرد: حجم نیروهای خروجی با نیروهای ورودی در آموزش و پرورش همخوانی ندارد.

آنچه در ادامه می‌خوانید بخش اول مشروح گفت‌وگوی تفصیلی ایسنا با مدیرکل آموزش و پرورش خراسان رضوی است.

– وضعیت کنونی آموزش و پرورش استان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

– آموزش و پرورش خراسان رضوی با جمعیتی بالغ‌بر 1 میلیون و 230 هزار دانش‌آموز در سال تحصیلی جاری و حدود 84 هزار همکار فرهنگی شاغل کار تعلیم و تربیت را در استان شروع کرده است. رویکرد آموزش و پرورش در دوره جدید وزارت آقای بطحائی رویکرد فرهنگی و تربیتی است و برنامه‌ها و فعالیت‌ها در سمت‌وسویی است که کنکورزدگی، تست‌زدگی و آموزش‌زدگی صرفی که در بخش زیادی از جامعه شکل گرفته را اندکی کم‌رنگ‌تر کنیم و به ابعاد تربیتی و فرهنگی دانش‌آموزان توجه بیشتری داشته باشیم. درعین حال که رویکرد آموزش و پرورش تغییر کرده است ما در استان به دنبال مهارت‌آموزی دانش‌آموزان هستیم که  هم بعد از فارغ‌التحصیلی مهارت داشته باشند و هم به سمتی برویم که در کارآفرینی سهمی داشته باشیم.

در حوزه فضاهای آموزشی 30 درصد فضاهای ما از استحکام لازم برخوردار نیستند و نیاز به بازسازی و تخریب و مقاوم‌سازی دارند. در برخی مناطق کمبود فضا داریم به همین دلیل تراکم کلاس‌ها بالا رفته است. در برخی حوزه‌ها کمبود نیروی انسانی داریم به همین دلیل استفاده از برون‌سپاری خرید خدمات آموزشی در دستور کار استان قرار گرفته است.

– آموزش و پرورش استان در حال حاضر با چه چالش‌های عمده‌ای روبه‌رو است؟

چالش‌های آموزش و پرورش در کل کشور ثابت است. همه ادارات آموزش و پرورش استان‌ها با مشکلات منابع مالی، کمبود نیرو و مشکلاتی در حوزه فضای آموزشی مواجه هستند.

– راهکارهایتان برای برون‌رفت از این مشکلات در استان چیست؟

در حوزه فضا و تجهیزات یکی از راهکارهایی که می‌شود بخشی از مشکلات را کاهش داد، استفاده از ظرفیت خیرین و مشارکت بخش خصوصی است. این مشارکت در آموزش و پررش خوب بوده . 30 درصد مدارس کشور توسط خیران ساخته شده.این روند همچنان ادامه دارد. در ابتدای سال تحصیلی 169 آموزشگاه را در استان افتتاح کردیم که حدود ۵۰ درصد آن‌ها را خیران ساخته بودند یا تامین اعتبار کرده بودند.

در سطح استان بیش از ۵۰۰ پروژه در حال ساخت و اجرا داریم که نیمی از آن‌ها توسط خیرین تامین اعتبار شده. البته در کنار کمک‌های خیران پیگیری از طریق منابع دولتی با قدرت ادامه دارد. نماینده‌های مجلس پیگیری‌های خوبی دارند که اعتبارات در این حوزه افزایش یابد.

در حوزه نیرو انسانی آموزش و پرورش کشور در سال جاری 116 هزار نیرو کمبود داشت که از این تعداد ۱۳ هزار نفر سهم خراسان رضوی بود. با کمبود 13 هزار معلم کار سامان‌دهی نیروی انسانی، نقل و انتقالات و صدور ابلاغ‌ها شروع شد و انصافاً کار سختی بود اما با فرآیندهایی که در آموزش و پرورش استان پیش‌بینی شد، ما در آغازین روزهای سال تحصیلی کلاس خالی یا بدون معلم نداشتیم و اگرچه که دانش‌آموزان در سطح استان در برخی مناطق و شهرستان‌ها مثل حاشیه شهر، گلبهار و… تا حدود 8-10درصد رشد داشتند اما این موضوع مدیریت شد.

کارهای متفاوتی برای تامین نیروی انسانی پیش بینی کردیم؛ از جمله اینکه در استان 2000  نفر از همکاران که شرایط بازنشستگی داشتند را استمرار خدمت دادیم و در کلاس درس بکارگیری کردیم. همچنین 2500 کلاس درس از طریق برون‌سپاری و خرید خدمات آموزشی تامین نیروی انسانی شد. خرید خدمات آموزشی یعنی با موسس غیرانتفاعی قرارداد می‌بندیم و مدرسه دولتی را به مدرسه غیرانتفاعی تبدیل می‌کنیم. شهریه دانش‌آموزان و حقوق معلمانی که توسط موسس جذب شدند را دولت پرداخت می‌کند. وجود مدارس خرید خدمات آموزشی به دلیل کمبود نیروی انسانی یک ضرورت است. 15 هزار دانش‌آموز در فنی و حرفه‌ای و کاردانش از طریق برون‌سپاری و انعقاد قرارداد با سازمان‌ها، شرکت ها و… همچون جهاد کشاورزی، میراث فرهنگی، آتش نشانی و… آموزش مهارت دیدند. برون‌سپاری در حوزه کاردانش و فنی‌حرفه‌ای به این صورت است که در برخی رشته‌ها که کمبود نیروی انسانی یا کمبود کارگاه داریم با شرکت‌ها و ارگان‌ها قرارداد می‌بندیم که مهارت‌آموزی به هنرجویان را انجام دهند، البته آموزش دروس نظری در مدارس انجام می‌شود.

بخشی از کمبود نیروی انسانی را با کاهش عوامل اجرایی مدارس همچون کاهش معاونان، تدریس موظف مدیران و معاونان که 6 ساعت در هفته است و… مدیریت کردیم. البته در تمام این موارد سعی کردیم کیفیت آموزش فدای کمیت نشود.

– این برون‌سپاری و خرید خدمات آموزشی تا کی ادامه خواهد داشت؟

با توجه به اینکه سازمان امور اداری استخدامی و برنامه و بودجه  برای استخدام نیرو در آموزش و پرورش و سایر ادارات یک‌سری سخت‌گیری‍ی‌هایی دارند و اعتقاد این است که حجم دولت وسیع شده است و مدیریت این همه نیرو به دلیل مسائل مالی و نظارتی مشکل است. در بودجه سالانه آموزش و پرروش ردیفی برای برون‌سپاری و خرید خدمات آموزشی به صورت مجزا آورده شده تا مادامی که این ردیف در بودجه قرار دارد، این روند ادامه خواهد داشت مگر اینکه ردیف بودجه در مجلس حذف شود.

استخداممان به اندازه خروج نیروهایمان نیست. امسال که در کشور 116 هزار نیرو کمبود داریم، توانستیم مجوز استخدام زیادی را نسبت‌به سنوات گذشته یعنی دو برابر سال‌های قبل بگیریم. بازهم 25 هزار نفر در دانشگاه فرهنگیان جذب داشتیم. 15 هزار نفر هم از طریق ماده 28 استخدامی جذب کردیم. درمجموع 40 هزار نفر در آموزش و پرورش کشور جذب شدند درصورتی که کسری ما 116 هزار نفر بوده است. این افراد در سنوات آینده وارد  آموزش و پرورش می‌شوند.

در چهار سال آینده 330 هزار نفر در آموزش و پرورش کشور بازنشسته می‌شوند. نیروهای خروجی به اندازه ورودی‌ها همخوانی ندارد و ورودی‌ها کمتر است. این موضوع باعث می‌شود به سمت برون‌سپاری و خرید خدمات آموزشی ناگزیر شویم. در جذب نیرو دولت هم با یکسری محدودیت هایی مواجه است. سازمان امور استخدامی مجوز استخدام باید بدهد. در برنامه‌های 5 ساله حجم استخدام روز به روز کاهش می‌دهند به این دلیل که از طریق برون سپاری و از ظرفیت‌های دیگر استفاده کنیم و تقریبا به‌ازای هر دو نفر بازنشسته یک نفر استخدام داریم. در برخی دستگاه‌ها به ازای هر سه نفر بازنشسته یک نفر استخدام مورد قبول است.بنابراین اگر در استان امسال 3000 بازنشسته می‌شوند می توانیم 1500 نفر برای سال آینده جذب کنیم اما جذب این افراد به این شکل است که باید 4 سال در دانشگاه فرهنگیان درس بخوانند.

– آیا آموزش وپرورش استان تصمیمی برای جذب نیروهایی که به سایر دستگاه‌ها مامور شده‌اند، دارد؟ 

ما یک‌سری محدودیت‌هایی را در ماموریت نیروها به سایر دستگاه‌ها لحاظ کردیم؛ منتها در برخی موارد هم به دلیل کمبودی که در سایر دستگاه‌ها وجود دارد و احساس می‌کنیم همکار ما در آنجا می‌تواند منشا اثر باشد، در این زمینه ناگزیر هستیم.  ما نیروهای ماموری در نهادهای دیگر همچون وزارت کشور، سازمان صنایع و معادن، دفاتر نمایندگان مجلس، دانشگاه‌ها و شهرداری‌ها و… داریم. تعداد مامورین به تحصیل -طیفی از ایثارگران و خانواده‌های شهدا امکان مامور به تحصیل شدن دارند-، مامور شدگان به سایر نهادها و مرخصی‌های بدون حقوق حدود 3500- 3600 نفر در استان هستند.نیروهای مامور ما به سایر دستگاه‌ها به‌جز دانشگاه فرهنگیان، مامور به تحصیل‌ها ومرخصی‌های بدون حقوق  340 نفر هستند که در دستگاه‌های دیگر  مامور هستند. سایر افراد یا در دانشگاه فرهنگیان مامورند یا مامور به تحصیل در دانشگاه و یا مرخصی بدون حقوق هستند.

 – قانون منع بکارگیری بازنشتگان در آموزش و پرورش چه  تاثیری داشت؟

این قانون یک مقداری بد تفسیر شد. اصل قانون این بود که کسانی که در گذشته حکم بازنشستگی برای آن‌ها صادر شده  و مجدد دعوت به کار می‌شوند به‌کارگیری آن‌ها ممنوع شود. در آموزش و پرورش افرادی که چنین شرایطی داشته باشند زیاد نبودند؛ منتها در ابتدا که قانون مطرح شد استنباط ظاهری قضیه این بود که هرکس به سن بازنشستگی یا سنوات بازنشستگی رسید باید از گردانه خارج می‌شد. اگر این اتفاق می‌افتاد آموزش و پرورش بسیار متضرر می‌شد و کمبود نیروی انسانی داشتیم. امسال در آموزش و پرورش استان 5200 نفر شرایط بازنشستگی را داشتند؛ در صورتی که 3100 نفر از آموزش و پرورش بازنشسته شدند و حدود 2000 نفر مجدد استمرار خدمت دادیم و در کلاس درس مشغول کار هستنند.

– در چه مناطقی از استان بیشترین و کمترین کمبود نیرو و فضا را داریم؟

انباشت نیروی ما بیشتر در مرکز استان و نواحی مشهد و به خصوص نواحی 6، 4 و 3 و کمبود نیرو ما در بین مناطق و نواحی مشهد در منطقه تبادکان است که حاشیه شهر است. در شهرستان‌ها هم در مناطق محروم و مرزی مثل صالح‌آباد و زاوه بیشترین کمبود نیرو را داریم. دلیل موضوع این است که پذیرش نیرو در این مناطق عموماً غیربومی بوده. نیروهای غیربومی هم هنگامی که به این مناطق می‌روند متقاضی خروج از مناطق هستند در صورتی که کسی متقاضی ورود به این مناطق نیست. همچنین در رشت‌خوار، تربت‌جام با کمبود نیرو مواجهیم. در سبزوار انباشت و مازاد نیرو داریم.

– آیا این امکان وجود دارد که اساتید دانشگاه و مراکز علمی بتوانند ساعاتی را  وقف تدریس در مدارس کنند؟

به صورت محدود داریم که برخی اساتید، بازنشستگان و روحانیون که کلاس تقویتی در مدارس برگزار می‌کنند اما اینکه به صورت رسمی  کلاسی را بر عهده بگیرند، این امکان وجود ندارد. طرح امین در برخی مدارس اجرا می‌شود. این طرح شامل حضور روحانیون در مدارس است که به صورت داوطلبانه می‌آیند و فعالیت‌های تربیتی را انجام می‌دهند اما اینکه آنها بیایند کلاس درسی را بچرخانند، چنین طرحی نداریم. البته این طرح و پیشنهادی خوب و قابل پیگیری است.