بررسی دلایل رغبت کودکان به فیلم‌های کارتونی ماهواره‌ای

سال‌ها پیش در یکی ازنشریات معتبر کار می‌کردم. پس از حدود یک دهه کار در نشر و فروش کتاب، از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوز انتشارات آذین گستر را دریافت کردم و چند سالی است که در حوزه تولید و توزیع و انتشار کتاب کودک و نوجوان فعالیت دارم و به نشر و پخش کتاب‌های کودک و نوجوان به صورت تخصصی و تولید انواع کتاب و پازل‌های آموزشی و فومی با شمارگان بالا می‌پردازم.

حدود ۱۶۰ عنوان کتاب که ۷۰ عنوان آن به چاپ مجدد رسیده است. تازه‌ترین آن‌ها مجموعه چهار جلدی از نویسندگان معتبر است که داستان‌هایی از هزار و یک شب، کلیله و دمنه و مرزبان نامه را به صورت نثر و نظم درآورده‌اند. تعدادی کتاب آموزشی هم برای گروه سنی «الف و ب» به چاپ رسیده است. همچنین حدود ۶۵ عنوان دیگر در اواخر سال ۱۳۹۷ یا شش ماه اول ۱۳۹۸ با تیراژ ۲ تا ۶ هزار نسخه به چاپ می‌رسد. این کتاب‌ها درحال حاضر تصویرگری شده و از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوز گرفته‌اند.

معیارهای آموزشی و تربیتی و همچنین ایجاد انگیزه در مخاطبان جهت مطالعه از گزینه‌هایی است که ناشران باید در نشر کتاب رعایت کنند و نیازهای فکری جامعه را به صورت کارشناسی مورد بررسی قرار دهند و با نشر کتاب پر محتوا و ارزشمند در جهت حل مسائل فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی و … جامعه گام بردارند.

متن تالیفی یا ترجمه‌ انتخابی باید همگام با دنیای تخیل کودک باشد و نویسنده و مترجم هردو باید دنیا را از چشم و نگاه کودک ببینند و همین طور نکات و آموزه‌های اخلاقی، فرهنگی و اجتماعی را به کودک در متن تفهیم کنند و آثاری تولید کنند که برای کودک جذاب باشد.

کتاب‌های کارتونی که اکثرا کتاب‌های والت دیزنی و… را شامل می‌شود در ارتباط با فیلم‌های کارتونی هستند که در شبکه‌های ماهواره‌ای پخش می‌شوند و بدین ترتیب بچه‌ها راغب به خواندن کتاب‌های کارتونی هستند (کتاب همراه سی دی). کودکان با توجه به جذابیت و هیجان‌انگیز بودن، برنامه‌ها را طبقه‌بندی می‌کنند. در این وضعیت انفعالی، کودک تخیلات و رویاهای خود را در برنامه‌ها تجربه می‌کند، گاهی به همانندسازی با شخصیت‌های مورد علاقه و پرشور و نشاط می‌پردازد و گاهی برای فرار از واقعیات پیرامون خود به برنامه‌های تلویزیونی روی می‌آورد.

پاسخ به این پرسش مستلزم شناخت مناسب و دقیق از ادبیات کودکان است. طبیعی است که نمی‌توان از هر بزرگسالی انتظار داشت که ادبیات کودکان را بشناسد. اما می‌توان به گونه‌ای درست بزرگسالان را راهنمایی کرد که کتاب کودک را سنجیده انتخاب کنند. بهترین شیوه انتخاب کتاب، بوسیله خود کودکان و نوجوانان است. اما به دلیل نداشتن ذائقه هنری و ادبی که امری اکتسابی است و به زمان نیاز دارد و تا مدتی کودکان نمی‌توانند مستقیماً برای خود کتاب انتخاب کنند، ابتدا اولیای تربیتی و والدین باید با درنظر گرفتن ضوابط و معیار کلی کتاب‌ها را انتخاب کنند و سپس کودکان با توجه به سلیقه و علایق خود کتاب‌ها را برای مطالعه شخصی انتخاب کنند. ازجمله مواردی که در انتخاب کتاب باید مورد توجه قرار بگیرد این است که کتاب باید محتوای خلاق داشته باشد و خواندن آن برای کودک جذاب و هیجان انگیز باشد.

علاوه برآن وقوع اتفاقات در داستان باید سریع باشد و شخصیت‌های داستان باید به خوبی معرفی شده و برای کودک باورپذیر باشد. همچنین قسمت پایانی داستان بهتر است برای کودک پایان خوشی داشته باشد. از سویی تعداد صفحات کتاب از اهمیت خاصی برخوردار است و کتاب‌هایی که هم عکس و هم نوشته دارند بهتر است بین ۲۵ تا ۳۵ صفحه باشد و کتاب‌های مصور نباید بیش از ۱۶صفحه باشد. نکته بعدی این است که کتاب‌های کودک باید محتوای آموزشی داشته باشد ضمناً یک داستان خوب باید به کودک نکات و آموزه‌های اخلاقی، فرهنگی و ارزش‌های مذهبی را به صورت غیرمستقیم آموزش دهد.

گرانی کاغذ و مقوا، بالا بودن هزینه چاپ و صحافی، عدم حمایت دولت از ناشران، عدم سوبسید به کاغذ و مقوا ، عدم اختصاص وام با درصد کمتر جهت چاپ و تولید ازجمله مشکلاتی است که در این حوزه وجود دارد.

علاوه بر کتاب‌های آموزشی برای مهدکودک و پیش دبستانی، داستان‌های تخیلی و اشعار مذهبی برای مخاطبان کودک و نوجوان، انواع پازل فومی آموزشی و جدول ضرب‌های بیاضی و رحلی، انواع فلش کارت‌های آموزشی برای گروه سنی «الف و ب» نیز به چاپ رسیده و توزیع شده است.

بله. در کشور‌های افغانستان و باکو هم برخی از کتاب‌های نشر آذین گستر توزیع شده است.