مراکز بهاران نوجوانان؛ راهی برای درمان اعتیاد

به گزارش کودک پرس، تجربه فعالیت مراکز بهاران گویا مثبت بوده است زیرا به گفته مدیرعامل سازمان خدمات اجتماعی شهرداری تهران قرار است دو مرکز بهاران نوجوانان هم در تهران شروع به فعالیت کند.

رضا قدیمی، مدیرعامل سازمان خدمات اجتماعی شهرداری تهران، درباره علت راه‌اندازی مراکز بهاران نوجوانان تصریح کرد: طبق آمارها درصد قابل توجهی معتاد نوجوان داریم که اگر به آن خوب رسیدگی نشود، زمینه‌ای برای شروع همه آسیب‌هاست. باید در حوزه درمان، روان‌درمانی، موضوعات اجتماعی و مسائل خانوادگی این گروه به‌خوبی دقت شود زیرا در غیر این‌صورت متأسفانه دچار مشکلات بیشتری می‌شویم. بنابراین یکی از مقاطع بسیار حساسی که باید در زمینه حوزه آسیب‌ها به‌ویژه اعتیاد کار کرد، مقطع نوجوانی است؛ زیرا در این سن به دلیل مسائل مرتبط با بلوغ و هیجاناتی که وجود دارد، ممکن است بسیاری از اتفاقات بد رخ دهد. یکی از این اتفاقات روی آوردن به مواد افیونی و اعتیاد است. با این موضوعات روبه‌رو هستیم و نمی‌توانیم از آن فرار کنیم. در حال حاضر کارهای مشترکی با نهادهای دیگر داریم تا زنجیره درمان در دوران نوجوانی یعنی درمان و بازتوانی بعد از آن تکمیل شود. به‌طوری‌که بعد از درمان جسمی، مددکاران روی روح و روان کار می‌کنند. الان در حال آماده‌سازی 2 مرکز بهاران نوجوانان (یک مرکز دخترانه و یک مرکز پسرانه) در تهران هستیم که تا 2 ماه آینده آماده می‌شود.
قرار گرفتن فردی 40 ساله در کنار  نوجوانی 12 ساله تبعات منفی دارد

او درباره تفاوت مراکز بهاران نوجوانان با مراکز بهاران بزرگسالان گفت: در تمام مراکز تربیتی و اقامتی دنیا، طبقه‌بندی سنی جزو اصول است. قرار گرفتن فردی 40 ساله در کنار نوجوانی 12 ساله تبعات منفی دارد؛ زیرا این هم‌زیستی باعث می‌شود نوجوانان از بزرگسالان بدآموزی‌هایی را کسب کنند که اتفاقی ناگوار است. یکی از ویژگی‌های مراکز بهاران نوجوانان این است که در آن‌جا بیشتر روان‌شناسان حوزه نوجوان فعالیت می‌کنند. همچنین در افراد سنین بالاتر عموماً موضوعات همسر و فرزند مطرح بوده اما در نوجوانان، بیشتر والدین و خواهر و برادر مطرح است. موضوعات خیلی متفاوت است؛ به همین دلیل افراد را در گروه‌های نوجوانان، جوانان و میانسالان طبقه‌بندی می‌کنند. این وضعیت در همه جای دنیا برای کاهش آسیب وجود دارد.
چهار محور فعالیت سازمان خدمات اجتماعی شهرداری

همچنین مدیرعامل سازمان خدمات اجتماعی شهرداری تهران درباره فعالیت‌های این سازمان در زمینه آسیب‌های اجتماعی تصریح کرد: در سازمان چهار جامعه هدف شامل معتادان متجاهر، کارتن‌خواب‌ها و بی‌خانمان‌ها، کودکان کار و خیابان و کارآفرینی و اشتغال و کاهش بیکاری داریم. در بحث کودکان کار و خیابان با ایجاد مراکز پرتو که الان 17 مرکز در تهران است و مدارس صبح رویش که 4 مرکز در تهران است، کودکانی که به هردلیلی بدسرپرست و بی‌سرپرست هستند را تحت پوشش قرار می‌دهیم. این کودکان شناسایی می‌شوند و در مراکز پرتو، خدمات آموزشی، بهداشتی و مهارت‌آموزی به خودشان و قیم‌شان ارائه می‌شود. موضوعات بهداشت و درمان و تحصیل‌شان را پیگیری می‌کنیم. این گروه عموماً بازمانده از تحصیل هستند؛ به همین دلیل اولویت اصلی ما آموزش آن‌هاست. در این راستا در مراکز صبح رویش یا مراکز آموزشی که توسط ما با مجوز وزارت آموزش و پرورش اداره می‌شود، به آن‌ها آموزش می‌دهیم یا در مدارس آموزش و پرورش، ثبت‌نام می‌کنیم.
حضور 15 هزار نفر در مراکز کوثر

قدیمی درباره اقدامات‌شان در سایر حوزه‌های آسیب‌های اجتماعی تصریح کرد: در اقدامات مرتبط با معتادان متجاهر، از جمع‌آوری اولیه تا بهبودی و فعالیت در مراکز بهاران حضور داریم که چرخه کاملی در ترک اعتیاد و کاهش مصرف مواد مخدر است. در بحث مهارت‌آموزی و کارآفرینی نیز مراکز کوثر زنان که تحت پوشش ستاد توانمندسازی زنان سرپرست خانوار اداره می‌شود، حدود 15 هزار نفر را تحت پوشش دارد. در این مراکز، مقولات مرتبط با اشتغال، کارآفرینی و مهارت‌آموزی پیگیری می‌شود. همچنین بازارچه‌های خوداشتغالی دایر می‌کنیم و تعاونی‌هایی در سرای محلات برای خانواده‌های بی‌بضاعت و کم‌بضاعت تشکیل می‌شود. با تشکیل تعاونی‌ها و آموزش حرفه مناسب، در بخش تولید و توزیع کمک‌شان می‌کنیم. در بحث کارتن‌خوابی و بی‌خانمان‌ها هم با احداث مددسراها، خدمات ارائه می‌دهیم. در حال حاضر در تهران 19 مددسرا با ظرفیت بین 4 الی 5 هزار نفر در طول شبانه‌روز داریم که هدایت به مددسراها، رسیدگی‌های اولیه، سرو غذای گرم، خدمات بهداشتی و پزشکی در سطح گسترده‌ای انجام می‌شود. همچنین در حوزه همراه‌سراها فعالیت می‌کنیم. افرادی که از شهرستان‌ها به بیمارستان‌هایی مانند بیمارستان کودکان مفید یا مجتمع رویان می‌آیند، معمولاً فاقد فضایی برای اقامت همراهان‌شان هستند. تعدادی همراه‌سرا احداث کردیم که این افراد می‌توانند بین 3 الی 10 روز از آن‌ها استفاده کنند.
راه‌اندازی مراکز بهاران “دانش‌آموزی” و تکذیب آن

صحبت‌های قدیمی به منظور راه‌اندازی مراکز بهاران نوجوانان در شرایطی است که او حدود یک ماه پیش از تأسیس مراکز بهاران دانش‌آموزی به دنبال درخواست آموزش و پرورش برای بهبودی کامل تعداد اندکی از دانش‌آموزان که معتاد به مواد مخدر هستند، خبر داده بود. اما با گذشت یک روز، وزارت آموزش‌و‌پرورش با صدور اطلاعیه‌ای چنین درخواستی را تکذیب کرد و اعلام داشت: «همان‌طوری که در گفت‌وگوهای مختلف با رسانه‌ها اعلام شده است، یکی از برنامه‌هایی که دفتر مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی، طراحی و اجرا می‌کند، شناسایی، مداخله مختصر، درمان و بازتوانی دانش‌آموزان در معرض خطر و دارای اختلال مصرف مواد است. در این زمینه، اقدامات مختلفی با همکاری ستاد مبارزه با موادمخدر، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان بهزیستی کشور در دست انجام است که طی 3 سال گذشته و به‌ویژه در سال تحصیلی 95-1394، دانش‌آموزان در معرض خطر و نیز دارای اختلال مصرف مواد، شناسایی و جهت درمان و حمایت‌های اجتماعی ارجاع شدند. تجارب حاصله از اجرای این طرح در سه سال گذشته نشان می‌دهد که ضروری است ظرفیت‌های لازم برای مدیریت فرآیند شناسایی، درمان و بازتوانی دانش‌آموزان در معرض خطر و دارای اختلال مصرف مواد، گسترش پیدا کند تا مداخلاتی که در این زمینه صورت می‌گیرد، از کارآیی و اثربخشی بیشتری برخوردار باشند.

برهمین اساس، در جلسه اخیر شورای هماهنگی مبارزه با موادمخدر استان تهران، در مورد هماهنگی بیشتر دستگاه‌ها برای درمان اختلال مصرف مواد دانش‌آموزان در شهر تهران بحث و تبادل نظر شده است و مقرر گردید که آموزش و پرورش، سازمان بهزیستی، شهرداری و سایر دستگاه‌های مسئول در شهر تهران، در یک مجموعه معین مستقر شده و کلیه خدمات مربوط به دانش‌آموزان دارای اختلال مصرف مواد را به‌صورت یکپارچه و هماهنگ، مدیریت کنند. این مجموعه، صرفاً نقش مدیریتی و هماهنگی خواهد داشت و مأموریتی برای نگهداری نوجوانان دارای اختلال مصرف مواد را دنبال نخواهد کرد. برهمین اساس، درخواستی از طرف وزارت آموزش و پرورش، مبنی بر راه‌اندازی بهاران دانش‌آموزی، صورت نگرفته است… این دفتر برنامه‌ای برای راه‌اندازی کمپ‌های ترک اعتیاد و یا عناوین مشابه در این زمینه، در دستور کار ندارد».

تأکید ستاد مبارزه با مواد مخدر بر مراکز بهاران نوجوانان

با وجود این اطلاعیه وزارت آموزش و پرورش، گویا هنوز شبهه‌ای در این زمینه وجود داشت تا جایی‌که پرویز افشار، سخنگوی ستاد مبارزه با موادمخدر در روزهای اخیر تصریح کرد که چیزی به نام كمپ ترک اعتیاد دانش‌آموزی نداریم. تعداد دانش‌آموزان معتاد یک عدد حداقلی است كه از طریق غربالگری و كار مشترک ستاد مبارزه با مواد مخدر، وزارت بهداشت و وزارت آموزش‌ و‌ پرورش شناسایی و برای درمان به مراكز درمانی معرفی می‌شوند. اما برخی مراكز با عنوان درمان اعتیاد زیر ١٧ ساله‌ها تأسیس می‌شود که لزوماً به معنای دانش‌آموز نیست؛ چراكه آن‌ها كودكان كار و خیابان هستند.

به نظر می‌رسد تکذیب و ایستادگی شدید وزارت آموزش‌و‌پرورش از این‌جا نشأت می‌گیرد که معتقد است تمام نوجوانان، دانش‌آموز نیستند و کاربرد کلمه دانش‌آموزان معتاد نگاه‌ها را نسبت به مدرسه منفی می‌کند؛ درحالی‌که دانش‌آموزان زمان زیادی از روز خود را خارج از مدرسه هستند و شاید عوامل مختلفی در خارج از مدرسه باعث ابتلای دانش‌آموزان به تجربه یا سوءمصرف مواد مخدر شود. بر همین اساس که تا حدودی استدلال قابل دفاعی است، احساس می‌شود عنوان مراکز بهاران نوجوانان مناسب‌تر است.

منبع: مهرخانه