اولین معاینات و آزمایشهای نوزاد

به گزارش کودک پرس پرس : تمام کودکان بعد از تولد حتی در صورتی که سالم به نظر برسند، غربال می‌شوند. زیرا برخی حالات کودک تنها با نگاه کردن و معاینه‌ی دیداری مشخص نمی‌شوند. پیدا کردن این حالات می‌تواند در مدت زمان کمی بعد از تولد از مشکلات جدی از جمله آسیب به مغز و اندام‌ها و حتی مرگ جلوگیری کند. بنابراین کودکان باید پیش از ترک بیمارستان حتماً معاینه شوند.طی 24 ساعت اول زندگی نوزاد، معاینه‌ی فیزیکی انجام می‌پذیرد. معاینه‌ با چندین ارزیابی از جمله قد، وزن و دور سر شروع می‌شود. پزشک هم‌چنین پوست، سر، گردن، قلب، ریه، شکم، ناحیه‌ی تناسلی، سیستم عصبی و بازتاب‌های عصبی را مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌دهد.

معاینه‌ی پوست نوزاد
پزشک پوست و رنگ آن را بررسی می‌کند. پوست معمولاً قرمز است اما در ناحیه‌ی انگشتان دست و پا رنگ خفیف مایل به آبی به دلیل گردش خون ضعیف طی چند ساعت اول دیده می‌شود. گاهی لکه‌های کوچک قرمز و بنفش در بخش‌هایی از بدن که حین زایمان تحت فشار زیاد قرار گرفته بودند، دیده می‌شود. با این حال وجود این لکه‌ها در سرتاسر بدن می‌تواند نشانه‌ی بیماری باشد. تقریباً نیمی از نوزادان حدود 24 ساعت بعد از تولد لکه‌های قرمز رنگی را نشان می‌دهند. این لکه‌های قرمز erythema toxicum نام دارد که شامل لکه‌های قرمز صاف و برآمدگی‌های جوش مانند در وسط است. این لکه‌ها بدون زیان بوده و طی 7 تا 14 روز ناپدید می‌شوند. هم‌چنین با نگاه کردن به پوست، نوزاد از نظر ابتلا به یرقان بررسی می‌شود. (رنگ زرد پوست به دلیل سطوح افزایش یافته‌ی بیلی‌روبین در خون است)
از بین رفتن لکه‌های قرمز پوستی بررسی می‌شود. ممکن است در نواحی مچ دست و پا خشکی پوست دیده شود. هم‌چنین ممکن است کودک علایم زردی (یرقان) را نشان دهد که به دلیل این است که کبد احتیاج دارد از عملکرد درون رحم به عملکرد خارج از رحم تغییر کند. با این حال اگر یرقان پیش از 24 ساعت اول زندگی ایجاد شود، نگران‌کننده است. با پیشرفت یرقان، پزشک از نوزاد آزمایش خون می‌گیرد تا سطح بیلی‌روبین را اندازه بگیرد که رنگدانه‌ی اصلی صفرا است. درصورتی که سطح بیلی‌روبین بیشتر از حد طبیعی باشد، درمان با «نوردرمانی» انجام می‌شود که در آن نوزاد بدون لباس و با چشم بند زیر نور قرار می‌گیرد. ممکن است زیر نور بودن از 2 روز تا یک هفته مورد نیاز باشد. درمان دیگر یرقان تعویض و انتقال خون به این صورت است که مقدار کمی از خون نوزاد برداشته می‌شود و به جای آن خون از دهنده‌ی سازگار جایگزین آن می‌شود.

معاینه سر و گردن نوزاد
سفیدی چشم نوزاد مورد بررسی قرار می‌گیرد. پزشک سر، صورت و گردن نوزاد را برای هرگونه ناهنجاری بررسی می‌کند. برخی ناهنجاری‌ها حین زایمان اتفاق می‌افتد. سایر ناهنجاری‌ها ممکن است مشکل مادرزادی باشد. سر در زایمان اول طبیعی ممکن است کمی از نظر شکلی مناسب نباشد. استخوان‌های شکل‌دهنده‌ی جمجمه هم‌پوشانی دارند که به خروج سر نوزاد حین زایمان کمک می‌کند. تورم یا کبودی در ناحیه‌ی پوست سر طبیعی است. گاهی خون‌ریزی از یکی از استخوان‌های جمجمه یا لایه‌ی خارجی‌تر آن باعث ایجاد جوش روی سر می‌شود که طی چند ماه ناپدید می‌شوند (cephalhematoma). در حالی که سر کودک بالا باشد سزارین پیشنهاد می‌شود.فشارهای حین زایمان طبیعی می‌تواند باعث ایجاد کبودی در ناحیه‌ی صورت نوزاد شده و هم‌چنین می‌تواند منجر به ظاهر نامتقارن شود. این عدم تقارن به این دلیل ایجاد می‌شود که یکی از اعصاب ماهیچه‌های صورت حین زایمان آسیب دیده باشد. بهبودی به تدریج طی چند هفته‌ی آتی انجام خواهد شد. فرآیند زایمان ممکن است منجر به خونریزی در عروق چشمی شود. این خونریزی‌ها طبیعی است و نیاز به درمان ندارد و طی 2 هفته ناپدید می‌شود.

پزشک شکل طبیعی و مکان صحیح گوش‌ها را بررسی می‌کند. شکل ناصحیح گوش‌ها به این معنی است که نوزاد به بیماری ژنتیکی یا کاهش شنوایی مبتلا است.پزشک هم‌چنین مشکلات دهانی را بررسی می‌کند. برخی نوزادان با دندان متولد می‌شوند که ممکن است نیاز به برداشتن آن باشد یا ممکن است کام شکاف‌دار باشد. گردن از لحاظ تورم، رشد، خمیدگی یا گرفتگی بررسی می‌شود.

معاینه‌ی قلب و ریه‌ی نوزاد
پزشک به قلب و ریه‌ی نوزاد گوش می‌کند. پزشکان می‌توانند صداهای ناهنجار از جمله خس خس قلب یا گرفتگی ریه را بشنوند. پزشک رنگ پوست نوزاد را بررسی می‌کند. رنگ آبی صورت و بالاتنه از نشانه‌های بیماری قلب و ریه‌ی مادرزادی است. سرعت و قدرت ضربان و هم‌چنین تعداد نفس‌ها در دقیقه بررسی می‌شود. تنفس تند یا کُند یا صدای خرخر از سوراخ‌های بینی می‌توانند از نشانه‌های بیماری باشند.

معاینه‌ی شکم و ناحیه‌ی تناسلی نوزاد
پزشک اندازه و شکل کلی شکم، شکل و موقعیت اندام‌های داخلی از جمله کلیه‌ها، کبد و طحال را بررسی می‌کند. کلیه‌های بزرگ شده ممکن است به دلیل مسدود شدن راه خروجی ادرار باشد.پزشک ناحیه‌ی تناسلی را به منظور اطمینان از باز بودن مجرا و قرارگیری در موقعیت مناسب بررسی می‌کند. همچنین هدف دیگر اطمینان از دختر یا پسر بودن به طور واضح است. در پسر بیضه‌ها باید در کیسه‌ی بیضه قرار داشته باشند. در دختر لوب‌ها به دلیل قرار داشتن در معرض هورمون‌های مادر برجسته‌اند و تا یک هفته‌ی اول متورم باقی می‌مانند. ترشحات خون و موکوز از واژن طبیعی است. پزشک مقعد را برای اطمینان از طبیعی بودن محل خروج و باز بودن بررسی می‌کند.

معاینه‌ی سیستم عصبی نوزاد
پزشک سطح هوشیاری، انقباض ماهیچه‌ها و حرکت یکسان دست‌ها و پاها را بررسی می‌کند. حرکت غیریکسان می‌تواند نشانه‌ی ناهنجاری اعصاب باشد. همچنین انعکاس‌هایی از جمله موارد زیر بررسی می‌شود:با متحیر کردن کودک او شروع به گریه می‌کند و دست‌های خود را دراز کرده و انگشتان را به سمت پاها می‌برد؛با نوازش یک سمت دهان کودک او سر خود را به آن سمت برمی‌گرداند و دهانش را باز می‌کند و این عکس‌العمل در پیدا کردن نوک سینه‌ به نوزاد کمک می‌کند؛با قرار دادن شیئی در دهان کودک او شروع به مکیدن می‌کند.

معاینه‌ی ماهیچه‌ها و استخوان‌های نوزاد
پزشک انعطاف‌پذیری و میزان تحریک دست و پا و مفصل لگن را به منظور تشخیص هرگونه شکستگی حین زایمان یا عضو تغییرشکل یافته، نقص عضو یا قرارگیری ناصحیح مفصل لگن بررسی می‌کند. همچنین ستون فقرات به منظور تشخیص نقص یا تغییر در شکل بررسی می‌شود.

منبع: نینی بان