تلفیق زیبایی‌شناختی ادبیات کودک از نگاه کودک

به گزارش کودک پرس پرس : بعد از انقلاب اسلامی، ادبیات کودکان دستخوش تغییر و تحولاتی شده است: از جمله ساختار زبانی کودک که بسیار متحول شده و داستن‌ها و اشعار از محاوره به زبان معیار در آمده است. این تحولات و دگرگونی‌ها به گونه جدیدی از شعر منتهی شده است.

مهمترین ویژگی‌های شعر و داستان کودکانه را می‌توان در این سال‌ها به چند مورد خلاصه کرد:

۱- از لحاظ کارکرد و دایره شمول، شعر در این سال‌ها عمومیت یافت و به عنوان زبانی نو در اختیار مطبوعات از جمله مطبوعاتی که برای کودکان مطالبی را به چاپ می‌رسانند قرار گرفت.

۲- جهان‌بینی شاعران کودک، پس از انقلاب یا الهام از حوادث و مقتضیات زمانه شکل می‌گرفت، روی هم رفته نگرش شاعران و نویسندگان کودک نسبت به جهان بیرون متحول شد، به ویژه با جهانی شدن شبکه اینترنت و دنیای مجازی.

۳- تخیلات انتزاعی پیشرفته‌تر شد.

اعتلای روح همگام با رشد جسمانی

بسیاری از والدین تنها به جسم کودک خود اهمیت می‌دهند بی‌آنکه توجه چندانی به روح و روان وی داشته باشند؛ حال آنکه رشد جسمی و روحی باید با هم منطبق باشد. این مقولات را می‌توان در شعر و داستان‌های تخیلی در ذهن کودک تداعی نمود.

شاعران و داستان‌نویسان کودک، در طی سال‌ها به یک نظام زیباشناختی دین در شعر و داستان دست پیدا کرده باشد. از جمله آنها می‌توان به یکی از شاخصه‌های ادبیات کودک در این برهه اشاره نمود یعنی جناب اقای جواد محقق که سال‌ها در این عرصه فعالیت پیگیر و مستمر داشته‌اند.

جریان‌های ادبی بعد انقلاب

پس از انقلاب اسلامی که در سال ۱۳۵۷ به وقوع پیوست و رفع محدودیت‌های آن دوره، چند نشریه ادبی آغاز به کارکرد که برخی از آنها در مسیر شعر و ادب برای کودکان تاثیرات بیش و کمی برجا گذاشتند که از آن جمله می‌توان به نشریه کیهان بچه‌ها، سروش کودک و نوجوان و دوچرخه همشهری اشاره نمود. در این میان انجمن‌های ادبی کودک در کانون پرورش فکری مشغول به فعالیت بود. مهمترین حوادث ادبی در سال‌های بعد از انقلاب تشکیل کنگره‌ها و سمینارهای شاعران و نویسندگان در حوزه کودک بود.

این کنگره‌ها غالبا به همت «انجمن روابط فرهنگی سرای اهل قلم» برگزار می‌شد در این جلسات شاعران، نویسندگان و ادبا و محققان در حوزه کودک شرکت داشتند. کنگره در پایان از نویسندگان تقدیر و تشکر به عمل می‌آورد و به این ترتیب شاعران و داستان‌نویسان مورد حمایت قرار می‌گرفتند.

یکی از شاعران مطرح در حوزه کودک بعد از سال‌های انقلاب افشین اعلا است که سال‌ها در این عرصه فعالیت پیگیر و مستمر داشته و برای نمونه به یکی از آثارش خواهیم پرداخت. از ویژگی‌های بارز شعر او، تاثیر ذهن و زبان در مخاطب می‌باشد که در بیشتر اشعار او آشکار است؛ طوری که بعد از گذشتن چندین دهه هنوز تازگی خود را از دست نداده است. از آن میان می‌توان به شعر «خنده‌های تو» اشاره کرد:

«خنده‌های تو»

چه قدر خنده‌های تو/ قشنگ و صادقانه است

برای کفتر دلم/ مثال آب و دانه است

صدای خنده‌های تو/ مرا پرنده می‌کند

به دشت سبز زندگی/ همیشه زنده می‌کند

اگر بخندی این دلم/ پر از کلاغ می‌شود

….

عوامل تاثیرگذار در تغییر محتوای شعر اجتماعی

عوامل مهم فرهنگی که در تغییر مسیر شعر در جهت اج=تماعی شدن موثر بوده به قرار زیر می‌باشد:

۱- وجود نشریه‌های ادبی مهمی مانند کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان که زمینه را برای نقد شعر شاعران فراهم می‌ساخت.

۲- آشنایی روشنفکران و شاعران کودک با اندیشه‌های اجتماعی

۳- آشنایی با تفکرات کودک مدارانه

۴- تاثیرپذیر از شیوه شاعران سایر کشورها

دستاوردهای ادبی

در چارچوب ادبیات کودک و نوجوان، سیر عمده شعر و داستان را باید دوره کمال جریان‌های ادبی به حساب آورد. زبان شعر کودک در ادامه راهی که قبلا آغاز کرده بود، بارورتر و صیغلی‌تر نمود می‌کرد و کلمات با هم انس و الفت بیشتری یافته بودند.

نتیجه‌گیری:

انتقال محتوای آموزشی به کودکان

بنا بر رویکرد سازنده‌گرایی، یادگیری در یک محیط اجتماعی اتفاق می‌افتد. لذا باید اذعان داشت، تعاملات اجتماعی، تعارضات را افزایش داده و یادگیری را تحریک می‌نماید و بدین وسیله کودکان از لحاظ رشد ذهنی و عوامل محیطی به درک بالاتری از مقولات پیرامون خود می‌رسند این‌گونه آموزش‌ها یعنی قرار دادن آنها در گروه عاملی است برای دنبال کردن اهداف مشترک برخی از فواید استفاده از این روش‌ها یعنی قرار دادن کودکان در اجتماعات گروهی به قرار زیر است.

یک پیشنهاد یا راهکار

باید تلفیق زیبایی شناختی ادبیات کودک از جمله شعر و داستان را از نگاه کودک برای کودک جست‌وجو کرد تا او را از آسیب‌های وارده در این حوزه در امان نگاه داشت.

منبع: خبرگزاری مهر