تا وقتی اهرم‌های انتظامی قوی معین نشود، کارفرهنگی برای کودک‌همسری جوابگو نیست

به گزارش کودک پرس ، مدتی است حساسیت ها در مورد افزایش آمار کودک همسری و کودکان مطلقه در کشور زیاد شده است. در این زمینه برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی در فراکسیون زنان ضمن اعلام هشدارهایی به بررسی درباره کاهش این آمار پرداخته اند. در همین زمینه کودک پرس به سراغ پریسا پرشاد  از فعالان حقوق بشر در حوزه کودکان رفته و گفتگویی با وی ترتیب داد که در ادامه آن را از نظر می گذرانید.

یکی از وقایع دردناکی که این روزها بیشتر به آن پرداخته می شود معضل کودک همسری می باشد. به نظر شما چه عواملی دست به دست هم میدهند تا شاهد چنین معضلی در جامعه باشیم.

بحث فرهنگی ،فقر و ضعفهای قانونی ،مهمترین علت ازدواج کودکان یعنی کمتر از 18 سال تمام است.

آیا در این زمینه قانون گذار اقدامات پیشگیرانه لازم را داشته است؟ چه پیشنهادی در این مورد دارید؟

اولین بار در سال 1313 ، ماده 1041 قانون مدنی مصوب شد که موجب آن نكاح اناث قبل از رسیدن به سن 15 سال تمام و نكاح ذكور قبل از رسیدن به سن 18 سال تمام ممنوع اعلام شد.
و بعدها ماده 23 قانون حمایت خانواده در سال 1353 مصوب شد که ازدواج زن قبل از رسیدن به سن 18 سال تمام و مرد قبل از رسیدن به سن 20 سال تمام را ممنوع کرده بود و درصورتی که مصالحی اقتضا كند استثنائاً در مورد زنی كه سن او از 15 سال تمام کمتر نباشد و برای زندگی زناشویی استعداد جسمی و روانی داشته باشد، به پیشنهاد دادستان و تصویب دادگاه شهرستان ممكن بود که معافیت از شرط سن اعطا شود. زن یا مردی كه برخلاف مقررات این ماده، با كسی كه هنوز به سن قانونی برای ازدواج نرسیده است ازدواج كند حسب مورد به مجازات‌های مقرر در ماده 3 قانون راجع به ازدواج مصوب 1316محكوم می شد.پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران از مجلس اول با توجه به احکام شریعت ایراداتی به مواد فوق الذکر وارد کردند که سرانجام ماده 1041 به این محتوا رسید که عقد نکاح دختر قبل از رسیدن به سن 13 سال تمام شمسی و پسر‌قبل از رسیدن به سن 15 سال تمام شمسی منوط است به اذن ولی به شرط رعایت‌مصلحت با تشخیص دادگاه صالح است و برای کسانی که این قانون را رعایت نکنند قانونگذار مجازات حبس و جزای نقدی در نظر گرفته است اما هیچ اشاره ای به ضمانت اجرا برای تخلف از شرط بلوغ نکرده است.

از اقدامات اخیر مجلس شورای اسلامی برای پیشگیری از معضل کودک همسری چقدر اطلاع دارید؟ آیا این اقدامات را راضی کننده می دانید؟
اواسط اردیبهشت امسال نایب رئیس کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس خبر از لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان داد که در کمیته فرعی مجلس مورد بررسی قرار گرفته و در انتظار تصویب نهایی مجلس شورای اسلامی است.اما پس از آن خبری در خصوص سرنوشت این لایحه نداریم.
چون به نقل از ایشان قرار براین بود پس از انتخابات ریاست جمهوری و شوراهای شهر، قانون حمایت از کودکان و نوجوانان در مسأله کودک آزاری دوباره در صحن علنی مطرح شود

اگر این لایحه مصوب شود یک دستاورد مهم در زمینه قانون حمایت از حقوق کودک و نوجوان است. در لایحه مورد اشاره برای تمام افرادی که به جرم کودک آزاری با مصادیق تعریف شده مرتکب شده اند مجازات شدیدی در نظر گرفته شده است و این مجازات،والدین، مربیان و سایر اشخاصی که حقوق کودک را نقض می کنند را شامل می شود واقعا امیدواریم علاوه بر تصویب این لایحه ضمانت های اجرایی و حسن اجرای آن هم دیده شود.

با توجه به اینکه برخی از ازدواج ها با کودکان خارج از فرآیند قانونی و ثبت رسمی انجام می شود و عملا راهکارهای قانونی مانعی برای آنها نیست؟

از نظر قانونی و شرعی برای کودک همسری هیچ راه مقابله ای دیده نشده چون طبق احکام شریعت شیخ یا ریش سفیدی صیغه محرمیت می خواند و عملا از نظر شرعی نکاح مجاز است و ممکن است چند سال در صیغه بمانند تا بعد از رسیدن به سن قانونی ازدواج را در دفتر خانه ثبت کنند

به نظر شما برای رفع مشکل کودک همسری چقدر کار فرهنگی و فرهنگسازی شده است؟ در این زمینه چه پیشنهاداتی دارید؟
نه کار فرهنگی کردیم ، نه فقرزدایی اتفاق افتاد که بتوان امیدوار بود به خاطر یک نان خور کمتر کودکی ده ساله به عقد مردی که 20 یا 30 سال از او بزرگتر است در نیاید.تا زمانی که اهرم های بازدارنده انتظامی ،مجازات های سنگین برای این موارد تعیین نشود کار فرهنگی جواب نمی دهد.

در کشور های مختلف دنیا سن ازدواج بانوان و کودکان چگونه است؟ آیا این معضل در کشورهای دیگر هم دیده می شود؟

در حال حاضر درسراسر جهان تقریبا شاهد کاهش آمار ازدواج کودکان هستیم.آماری که یونیسف منتشر کرده نشان می دهد که در کشورهای جنوب آسیا و آفریقا بیشترین فراوانی ازدواج کودکان را شاهد هستیم.