گرایش آموزش فلسفه برای کودک در دانشگاه یک ضرورت است

به گزارش کودک پرس ، دکتر امین ایزدپناه : با توجه به طرح پیشنهاد ایجاد گرایش آموزش فلسفه برای کودک در دوره‌های تحصیلات تکمیلی توسط دانشگاه‌های شیراز و خوارزمی، امیدواریم از سال آینده در شیراز شاهد پذیرش دانشجو در این گرایش باشیم.

این عضو هیئت علمی بخش فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه شیراز یادآور شد: سرآغاز آموزش فلسفه کودکان به دهه ۶۰ میلادی باز می‌گردد و با توجه به داده‌های امروز و بازنگری که در مورد آموزش‌های کودکان شده است، صحبت از آموزش فلسفه به کودکان یک ضرورت است.

او آموزش فلسفه به کودکان را رویکردی در آموزش تفکر به کودکان دانست و گفت: ما به طور سنتی کودکان را حداقل در بعد توانایی تفکر معمولا دست کم گرفته یا تصور می‌کنیم که کودکان توانایی تفکر و بخصوص تفکر انتزاعی، یا توانایی استدلال ندارند و حرف‌هایشان در این زمینه احتمالا اهمیت ندارد اما اگر دقیق تر نگاه کنیم کودکان پرسشگرانی خستگی ناپدیرند و اگر پرسش‌های مطرح شده از سوی آنان را دقیق بررسی کنیم، اساس و بنیادی فلسفی دارند.

این استاد دانشگاه شیراز با بیان اینکه توانایی پرسش‌گری فوق العاده، دغدغه‌های عمیق و عطش شدید برای دانستن سه خصلت مهم کودکان است، ادامه داد: خود کلمه فلسفه یا همان  philosophyبه معنی دوست داشته شدن دانایی است و کودکان نیز دانایی را دوست دارند؛ کلید فلسفه نیز پرسش است یعنی همان چیزی که بچه ها از تکرار آن خسته نمی‌شوند.

ایزد پناه با بیان اینکه پرسش­های کودکان نیز همچون پرسش­های فلسفی بنیان‌های هستی شناختی، معرفت شناختی و زیباشناختی دارند، ادامه داد: فلسفه چیزی جز پرسش‌های هدفمند برای رسیدن به شناخت و درک بهتر نیست؛ همچنین کودکان و نوجوانان همواره با  مفاهیم خیلی عمیقی سروکار دارند و تلاش می‌کنند با درک بهتر و گسترش فهم خود از این مفاهیم جهان پیرامون خود، رابطه خودشان با دیگران یا حتی رابطه خودشان با خودشان را پیوسته معنادارتر کنند، بنابراین با توجه به اهمیت مفاهیمی چون دوستی، مرگ، حقیقت، دروغ، زیبایی، عشق و مانند آن  برایشان مهم است درباره این مفاهیم پرسشگری کنند.

این عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز عنوان “کندوکاو فلسفی با کودکان” یا “کنکاش فلسفی با کودکان” را عنوانی دقیق تر از فلسفه برای کودکان دانست چرا که ماهیت کنشی و فعالانه بودن فلسفه­ورزی در آن نمود بهتری دارد  و گفت: فلسفه برای کودکان اساسا روش است نه محتوا، در این جنبش در پی آموزاندن محتوای هیچ رویکرد یا مکتب فلسفی به کودکان نیستیم بلکه تلاش می­کنیم توانایی خوب گوش دادن، تحلیل، تفکر انتقادی،  مدارا، شکیبایی و دوست داشتن دیگران را در کودکان پرورش دهیم،؛ تسهیلگر یا مربی زمینه‌ای را فراهم می‌کند تا پرسش ها به وجود بیایند و پاسخ به پرسش ها نیز از دل گفت و گو و دیالوگ بین کودکان با تسهیلگر و کودکان با یکدیگر در حلقه کندوکاو فلسفی بیرون بیاید.

وی اضافه کرد: فلسفه یک روش است. ما حلقه ای با کودکان تشیکل می‌دهیم و زمینه ای را فراهم میکنیم که آن چیزی که کودکان  به آن فکر می‌کنند به زبانشان جاری شود و دیدگاه­شان در تعامل و دیالوگ با دیگران قرار بگیرد. اینگونه گفتگو شکل می‌گیرد و کودکان با بازبینی در نظر و یا اصلاح دیدگاه­هایشان توانایی تفکر را در خود تقویت می­کنند.

ایزدپناه سپس ادامه داد: فلسفه برای کودکان چیزی جز پرورش تفکر کودک یا توانمند کردن او برای تفکر نیست اما متاسفانه در نظام آموزشی ما همین پرورش تفکر نیز که در برخی مقاطع آموزشی در برنامه درسی وجود دارد همچنان گرفتار محتوا و آزمون محوری است.

این عضو هیئت علمی فلسفه برای کودکان و نوجوان را نیاز امروز جامعه برشمرد و گفت: خوشبختانه دغدغه آموزش فلسفه به کودکان در کشور  وجود دارد اما این احساس نیاز آنچنان که باید عمیق نیست؛  یا اگر سطوح بالای تصمیم­گیری این نیاز درک شده در سطوح میانی هنوز با هدف عملیاتی و اجرایی شدن پذیرفته نشده است و این آگاهی به بخش­های زیرین یعنی در سطح مدارس،معلمان و خانواه ها هنوز منتقل نشده است

ایزدپناه با بیان اینکه تعامل دانشکده علوم تربیتی دانشگاه شیراز با اداره کل آموزش و پرورش در موضوع آموزش و توانمندسازی مربیان پیش دبستانی در سطح استان بسیار نویدبخش است افزود: امسال در دوره توانمندسازی مربیان پیش دبستانی برای نخستین بار کارگاه آموزش فلسفه به کودکان نیز گنجانده شده است و ابراز امیدواری کرد چنین کارگاه­هایی با تخصیص زمان بیشتر با کیفیت و عمق بیشتری در خدمت مربیان این دوره حساس آموزشی قرار گیرد.

منبع: ایسنا