شناخت هویت ملی در گرو تلفیق ادبیات با میراث فرهنگی

به گزارش کودک پرس ، یکی از موضوع‌های اصلی در هفته‌ی ملی کودک امسال که با شعار «آینده را باید ساخت» برگزار می‌شود توجه به رابطه‌ی کودک با میراث فرهنگی است و روز ۱۵ مهر ۱۳۹۷ نیز با عنوان «کودک، محیط‌زیست و میراث فرهنگی» نام‌گذاری شده است. به این بهانه حمیدرضا شاه‌آبادی، پژوهش‌گر تاریخ و نویسنده‌ی کودک‌ونوجوان، به تاثیر متقابل ادبیات و میراث فرهنگی و نقش آن در پرورش نسل‌های آینده پرداخته است.

نویسنده‌ی کتاب «انقلاب مشروطه» (مجموعه‌ی فکر ایرانی) با اشاره به این‌که بشر برای تفسیر دنیای اطراف و فهم محیطی که در آن زندگی می‌کند دست به داستان‌پردازی می‌زند، معتقد است داستان‌ها چکیده‌ی تجربه‌ی بشر از جهان اطراف‌اند.

شاه‌آبادی سپس گفت: ادبیات از این جهت نقش مهمی برای شناخت هویت انسان‌ها دارد و ابزار مناسبی برای انتقال داشته‌های فرهنگی و تاریخی به نسل‌ها آینده به حساب می‌آید.
او افزود: استفاده از ادبیات در هویت‌بخشی به کودکان مفید است و میراث فرهنگی بستری است که می‌توان با کمک آن شاخصه‌های هویتی را پیدا و تفسیر کرد.

این پژوهش‌گر معتقد است تلفیق ادبیات و میراث فرهنگی لازمه‌ی هویت‌سازی و پاسخ به سوال‌های فرهنگی، اجتماعی و فلسفی کودک‌ونوجوان است.

شاه‌آبادی با بیان این‌که رابطه‌ی میراث فرهنگی با ادبیات متقابل است و در عین این‌که می‌توان از طریق ادبیات میراث فرهنگی را به کودکان شناساند عنوان کرد: تاریخ و میراث فرهنگی نیز می‌تواند باعث جذابیت آثار این حوزه و جذب بچه‌ها به مطالعه شود.

شاه‌آبادی در این رابطه با انتقاد از شیوه‌های آموزشی رایج می‌گوید: ما با شیوه‌های غلط آموزشی کودکان‌ونوجوانان را از تاریخ دل‌زده می‌کنیم و آن‌ها را به این باور می‌رسانیم که گذشته‌ چیزی جز حرف‌های قدیمی و تکراری نیست و همین مواجهه را با میراث فرهنگی هم داریم.

خالق آثاری چون «لالایی برای دختر مرده» و «هیچ‌کس جرئتش را ندارد» بیان می‌کند که در نتیجه‌ی این برخورد کودکان ما مفهوم یک بنای قدیمی، یک سازه‌ی باستانی و تنفس زیر یک سقف کهن را درک نمی‌کنند و ارتباط حسی لازم را با گذشته ندارند.

بااین‌حال این پژوهشگر معتقد است که ما می‌توانیم با آموزش‌های درست و تغییر نگرش نسبت به این مفاهیم بچه‌ها را با تاریخ و میراث فرهنگی آشتی دهیم.

او برای مثال به استفاده از آثار داستانی تاریخی در کلاس‌های درس نام می‌برد و معتقد است پرورش نسل‌های آینده در گرو به‌روزرسانی این آموزش است.

این نویسنده در ادامه با بیان این‌که بازنویسی ادبیات کهن در شاخه‌های مختلف مانند ساده‌نویسی، خلاصه‌نویسی و استفاده از بن‌مایه‌های نهفته در آثار گذشتگان برای خلق آثار جدید می‌تواند برای گروه‌های مختلف مخاطبان مفید باشد، می‌گوید: انتخاب هر کدام از این شیوه به تمرکز نویسنده بر اسناد تاریخی، نوع علاقه‌اش، نیازی‌های روز و هم‌چنین سلیقه‌ی مخاطبان بستگی دارد. نویسنده‌ی مقاله‌ی «در غیاب کودکی؛ تلاشی در شناخت تاریخ کودکی در ایران دوره‌ی قاجار» در پایان تاکید می‌کند که در هر صورت توجه به ادبیات کهن در انتقال تجربه‌های گذشتگان به نسل‌های آینده و هویت‌بخشی به آن‌ها بسیار موثر است.

ویژه‌برنامه‌های هفته‌ی ملی کودک از ۱۴ تا ۲۰ مهر ۱۳۹۷ در تهران به میزبانی مرکز آفرینش‌های فرهنگی هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان واقع در خیابان حجاب و همچنین مراکز فرهنگی هنری سراسر کشور برگزار می‌شود.

منبع: ایسنا